Jaśliska (gmina)

Jaśliska

gmina wiejska
Herb Flaga
Państwo	Polska
Województwo	podkarpackie
Powiat	krośnieński
TERC	1807102
Wójt	Beata Madej
Powierzchnia	165,85 km²
Populacja (2022) • liczba ludności	2076[1]
• gęstość	13 os./km²
Kod pocztowy	38-485, 38-542
Tablice rejestracyjne	RKR
Adres urzędu: Jaśliska 171 38-485 Jaśliska
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba sołectw 6[2][3] Liczba miejscowości 14[3]
Położenie na mapie powiatu krośnieńskiego Jaśliska
Położenie na mapie Polski Jaśliska
Położenie na mapie województwa podkarpackiego Jaśliska
49°27′N 21°48′E/49,442778 21,803611
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa
Biuletyn Informacji Publicznej

Jaśliska – gmina wiejska w województwie podkarpackim, w powiecie krośnieńskim. Siedzibą gminy są Jaśliska.

Jako zbiorowa gmina wiejska jednostka funkcjonowała wcześniej w latach 1934–1954 i 1973–1976^[4] w woj. lwowskim, rzeszowskim i krośnieńskim. Siedzibą władz gminy były Jaśliska.

Do 1934 Jaśliska posiadały prawa miejskie, lecz za II RP funkcjonowały jako wiejska gmina jednostkowa. Gmina zbiorowa Jaśliska została utworzona 1 sierpnia 1934 roku w powiecie sanockim w woj. lwowskim z dotychczasowych jednostkowych gmin wiejskich: Czeremcha, Daliowa, Darów, Jasiel, Jaśliska, Kamionka, Lipowiec, Moszczaniec, Polany Surowiczne, Posada Jaśliska, Rudawka Jaśliska, Surowica, Szklary, Wola Niżna, Wola Wyżna i Zawadka Rymanowska^[5].

Po wojnie gmina znalazła się w powiecie sanockim w nowo utworzonym woj. rzeszowskim. Według stanu z dnia 1 lipca 1952 roku gmina składała się z 16 gromad: Czeremcha, Daliowa, Darów, Jasiel, Jaśliska, Kamionka, Lipowiec, Moszczaniec, Polany Surowiczne, Posada Jaśliska, Rudawka Jaśliska, Surowica, Szklary, Wola Niżna, Wola Wyżna i Zawadka Rymanowska^[6]. Gmina została zniesiona 29 września 1954 roku wraz z reformą wprowadzającą gromady w miejsce gmin^[7]. Jaśliska stały się siedzibą nowej gromady Jaśliska w powiecie sanockim w woj. rzeszowskim^[8]. W związku ze zniesieniem powiatu sanockiego z dniem 1 listopada 1972 roku, gromadę Jaśliska przyłączono do powiatu krośnieńskiego w tymże województwie^[9].

Podział państwa na gromady zniesiono 1 stycznia 1973 roku, wprowadzając ponownie gminy. Gmina Jaśliska została reaktywowana w woj. rzeszowskim, lecz tym razem przynależała do powiatu krośnieńskiego^[10]. W jej skaład weszło 14 obrębów ewidencyjnych w 4 sołectwach: Daliowa (obręby ewidencyjne Daliowa i Szklary), Jaśliska (obręby ewidencyjne Jaśliska, Lipowiec i Czeremcha), Posada Jaśliska (obręb ewidencyjny Posada Jaśliska) i Wola Niżna (obręby ewidencyjne Wola Niżna, Darów, Jasiel, Moszczaniec, Polany Surowiczne, Rudawka Jaśliska, Surowica i Wola Wyżna)^[11].

1 czerwca 1975 roku gmina znalazła się w nowo utworzonym woj. krośnieńskim^[12].

2 lipca 1976 roku gmina została ostatecznie zniesiona, a jej tereny włączono do gmin^[13]:

• Dukla – obszary sołectw: Daliowa (Daliowa i Szklary), Jaśliska (Jaśliska, Lipowiec i Czeremcha), Posada Jaśliska (Posada Jaśliska) oraz część obszaru sołectwa Wola Niżna (Wola Niżna i Wola Wyżna);
• Komańcza – część obszaru sołectwa Wola Niżna (Darów, Jasiel, Moszczaniec, Polany Surowiczne, Rudawka Jaśliska i Surowica).

Wniosek o reaktywowanie gminy Jaśliska w 2006 roku spotkał się z negatywną opinią MSWiA, które uznało, że dążenie do podziału gmin jest tendencją przeciwną do kierunku polityki państwa, polegającej na utrzymaniu jednostek dużych i silnych, gdyż takie jednostki posiadają większe możliwości budżetowe, większą zdolność absorpcji środków unijnych, a także efektywniej gospodarują środkami publicznymi. Projektowana gmina Jaśliska liczyłaby zaledwie 2077 mieszkańców i byłaby jednostką o słabym potencjale gospodarczym, co miałoby wpływ na jej niewielkie możliwości dochodowe. Także, proponowany podział spowodowałby osłabienie pozycji nowo powstałych gmin Dukla i Jaśliska, zwłaszcza ich zdolności finansowych i inwestycyjnych^[14].

31 marca 2008 radni z Dukli podjęli ponowną uchwałę o podziale gminy i utworzeniu z jej części nowej gminy Jaśliska. Wniosek złożony w tym roku oparty był na dokumentach załączonych do wniosku rozstrzygniętego negatywnie dwa lata temu. W tej sytuacji MSWiA uznało, że w przypadku negatywnych rozstrzygnięć zainteresowani wnioskodawcy mogą ponownie wystąpić do ministra właściwego do spraw administracji publicznej, lecz wnioski te muszą być opracowane na nowo. W tej sytuacji wniosek Dukli o utworzeniu nowej gminy Jaśliska pozostał bez rozpatrzenia^[15].

Po trzeciej próbie, zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 28 lipca 2009 roku, gmina została reaktywowana 1 stycznia 2010^[16]. Tym razem MSWiA pominęło uwarunkowania ekonomiczne, uzasadniając pozytywną decyzję argumentami socjalnymi i geograficznymi, takimi jak: wola mieszkańców lokalnej społeczności, lokalne więzi społeczne, historyczne i gospodarcze, jednorodność terytorium pod względem osadniczym oraz zwartość zamieszkałego terenu i jego znaczne oddalenie od siedziby dotychczasowej gminy Dukla, co stanowiło znaczne utrudnienie – zwłaszcza w okresie zimowym – ze względu na trudne warunki terenowe (położenie w obszarze górskim)^[17]. Na obszar gminy złożyły się następujące wsie wchodzące dotychczas w skład gminy Dukla: Czeremcha, Daliowa, Jaśliska, Lipowiec, Posada Jaśliska, Szklary, Wola Niżna, Wola Wyżna.

1 stycznia 2017 roku do gminy włączono jeszcze z gminy Komańcza obręby ewidencyjne: Darów o powierzchni 955,86 ha, Jasiel o powierzchni 1341,99 ha, Moszczaniec o powierzchni 1508,87 ha, Polany Surowiczne o powierzchni 1508,15 ha, Rudawka Jaśliska o powierzchni 422,97 ha, i Surowica o powierzchni 984,87 ha (czyli obszary należące do gminy Jaśliska przed jej zniesieniem w 1976 roku)^[18].

• Dane z dnia 31.12.2017 roku^[1].

• Piramida wieku mieszkańców gminy Jaśliska w 2014 roku^[1].

Daliowa, Jaśliska, Moszczaniec, Posada Jaśliska, Szklary i Wola Niżna^[2]

Darów, Czeremcha, Jasiel, Lipowiec, Polany Surowiczne, Rudawka Jaśliska, Surowica, Wola Wyżna

Dukla, Komańcza, Rymanów