WikiMini

Józef Jurkowski

Józef Jurkowski
Józef Jungban, Józef Jungman
pułkownik szeregowy (degradacja) pułkownik
szeregowy (degradacja)
Data i miejsce urodzenia

30 marca 1913
Lublin

Miejsce śmierci

Kopenhaga

Przebieg służby
Lata służby

1943-1958

Formacja

Armia Czerwona
Ludowe Wojsko Polskie
Organy bezpieczeństwa publicznego PRL

Jednostki

Polski Samodzielny Batalion Specjalny
WUBP Bydgoszcz
WUBP Gdańsk
MBP
KdsBP
WUBP Katowice
MSW PRL

Stanowiska

Kierownik WUBP
Dyrektor dept. V KdsBP
Zagrząd II SG WP

Główne wojny i bitwy

II wojna światowa

Odznaczenia
Order Sztandaru Pracy II klasy Order Krzyża Grunwaldu III klasy Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Złoty Krzyż Zasługi Złoty Krzyż Zasługi Złoty Krzyż Zasługi Krzyż Partyzancki Srebrny Medal „Zasłużonym na Polu Chwały” Medal 10-lecia Polski Ludowej Krzyż Wojenny Czechosłowacki 1939

Józef Jurkowski, właśc. Jungban lub Jungman (ur. 30 marca 1913 w Lublinie, zm. ? w Kopenhadze) – polski pułkownik, funkcjonariusz urzędu bezpieczeństwa publicznego.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Pochodził z żydowskiej rodziny, był synem Dawida (Daniela) i Rywki (Marii)[1]. Ukończył gimnazjum. Z zawodu był traktorzystą. Od 1932 pracował w KC KZMP, później był członkiem Komunistycznej Partii Polski. W latach 1934–1935 dwukrotnie skazany (na rok i na pięć lat więzienia) za działalność komunistyczną.

W czasie II wojny światowej zesłany do Kazachstanu, Tam, po wybuchu wojny Niemcy - ZSRR, powołany do Armii Czerwonej wojska pancerne, a w 1943 skierowany do 1 Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki - Brygada Pancerna. Nazwiskiem "Jurkowski" posługiwał się od maja 1943 (zmienił personalia na polecenie dowództwa politycznego dywizji)[1]. Od 24 czerwca 1944 do 1 sierpnia 1944 był zastępcą dowódcy Samodzielnego Batalionu Specjalnego. 1 sierpnia 1944 przekazany do dyspozycji kierownika Resortu Bezpieczeństwa Publicznego Stanisława Radkiewicza w Lublinie. Od 1945 p.o. kierownika Grupy Operacyjnej na województwo śląskie, następnie kierownik Wojewódzkiego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego (WUBP) w Bydgoszczy (1945–1948), szef WUBP w Gdańsku (1948–1950), szef WUBP w Katowicach (1951–1955), dyrektor Departamentu V Komitetu do spraw Bezpieczeństwa Publicznego (ochrona transportu) (1955–1956). W okresie od 12 czerwca 1956 do 11 grudnia 1956, jako znający język francuski, został oddelegowany do V Międzynarodowej Komisji dla Nadzoru i Kontroli w Wietnamie nad wykonaniem rozejmu w Indochinach. Od 11 grudnia 1956 do 1 kwietnia 1958, będąc w dyspozycji Departamentu Kadr MSW, przebywał jako słuchacz w Akademii Sztabu Generalnego MON w Rembertowie.

W 1969 został zmuszony do wyjazdu z kraju. Wyjechał do Danii[2] i tam pracował (aż do śmierci) jako kustosz w Bibliotece Królewskiej w Kopenhadze.

26 marca 1971 na fali antysemickiej czystki w Siłach Zbrojnych PRL – na mocy rozkazu personalnego podpisanego przez gen. Wojciecha Jaruzelskiego – został zdegradowany do stopnia szeregowca. Jako powód podjęcia takiej decyzji podano „brak wartości moralnych”[3].

Ordery i odznaczenia

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b Biuletyn Informacji Publicznej Instytutu Pamięci Narodowej [online], katalog.bip.ipn.gov.pl [dostęp 2019-12-22].
  2. ↑ Zarchiwizowana kopia. [dostęp 2012-01-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-01-04)].
  3. ↑ JURKOWSKI JÓZEF – Encyklopedia Gdańska [online], www.gedanopedia.pl [dostęp 2019-12-22].
  4. ↑ M.P. z 1946 r. nr 16, poz. 28 „w uznaniu zasług w służbie nad utrzymaniem ładu i bezpieczeństwa w Demokratycznej Polsce”.
  5. ↑ M.P. z 1945 r. nr 44, poz. 109 „za działalność w konspiracji, udział w walkach partyzanckich i za zasługi w organizowaniu służby Bezpieczeństwa i Milicji Obywatelskiej”.
  6. ↑ M.P. z 1946 r. nr 29, poz. 55 „w uznaniu zasług dla pożytku Rzeczypospolitej Polskiej położonych w dziele pracy organizacyjnej, stworzenia administracji i samorządu, uruchomienia szkolnictwa i odbudowy demokratycznej państwowości polskiej na ziemiach Województwa Śląsko-Dąbrowskiego”.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Twarze Bezpieki 1944–1990, Instytut Pamięci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu.
  • Rok pierwszy. Powstanie i działalność aparatu bezpieczeństwa publicznego na Rzeszowszczyźnie (sierpień 1944–lipiec 1945), oprac. Dariusz Iwaneczko, Zbigniew Nawrocki, Instytut Pamięci Narodowej, Rzeszów 2005.
  • Aparat bezpieczeństwa w Polsce. Kadra kierownicza (1944–1956) t. I, red. Krzysztof Szwagrzyk, Instytut Pamięci Narodowej, Warszawa 2005.
  • Aparat bezpieczeństwa w województwie gdańskim w latach 1945–1990, Instytut Pamięci Narodowej, Gdańsk 2010.