Itamar Ben-Gwir

Itamar Ben-Gwir

‏אִיתָמָר בֶּן גְּבִיר‎

Ben-Gwir w 2022
Data i miejsce urodzenia	6 maja 1976 Jerozolima
Minister bezpieczeństwa wewnętrznego w VI rządzie Binjamina Netanjahu
Okres	od 29 grudnia 2022
Przynależność polityczna	Żydowska Siła
Poprzednik	Omer Bar-Lew
Poseł do Knesetu
Okres	od 6 kwietnia 2021
Przynależność polityczna	Żydowska Siła
Multimedia w Wikimedia Commons

Itamar Ben-Gwir (hebr. ‏אִיתָמָר בֶּן גְּבִיר‎, ur. 6 maja 1976 w Zachodniej Jerozolimie) – izraelski prawnik i polityk, lider skrajnie prawicowej partii Żydowska Siła. Swoją karierę prawniczą oparł na obronie żydowskich radykałów w procesach o terroryzm i przestępstwa nienawiści^[1][2]. Od 2021 roku jest posłem w Knesecie^[3], a od 29 grudnia 2022 roku współtworzy rząd, określany mianem najbardziej prawicowego w historii Izraela, pełniąc funkcję ministra bezpieczeństwa wewnętrznego^[4][5][6].

Urodził się w świeckiej, imigranckiej rodzinie irackich Żydów. W wieku 18 lat został zwolniony z obowiązkowej służby wojskowej, z powodu swojej działalności ekstremistycznej^[7]. Znaczny wpływ na jego poglądy miały nauki rabina Me’ira Kahane^[7], którego opisywał jako „sprawiedliwego i świętego człowieka”^[8]. Za punkt zwrotny dla swoich przekonań uznaje okres pierwszej intifady. Pierwszym ruchem politycznym, w który się zaangażował była partia Moledet – prawicowe ugrupowanie popierające deportację Arabów z terytorium Państwa Izrael. Kolejną organizacją, w której działał był ekstremistyczny Kach^[1].

Ben-Gwir stał się szerzej znany publicznie w listopadzie 1995 roku, gdy telewizja pokazała go, wymachującego emblematem skradzionym z samochodu premiera Icchaka Rabina. Stwierdził wtedy, że „dotarliśmy do jego samochodu i do niego też dotrzemy”^[1]. W tym okresie aktywnie protestował także przeciwko porozumieniom z Oslo^[9].

Ukończył studia licencjackie z zakresu prawa^[3]. Izraelska Izba Adwokacka początkowo uniemożliwiła mu podejście do egzaminu adwokackiego, uzasadniając to jego przeszłością kryminalną^[10]. Po serii odwołań decyzja ta została jednak zmieniona i Ben-Gwir miał być dopuszczony do aplikacji po rozwiązaniu trzech procesów kryminalnych, w których oskarżany był m.in. o organizację nielegalnego zgromadzenia. Uznany za niewinnego we wszystkich tych przypadkach, zdał egzaminy adwokackie w 2012 roku i wkrótce rozpoczął wykonywanie zawodu^[11]. Swoją karierę prawniczą oparł na obronie żydowskich ekstremistów w procesach sądowych^[12].

Był asystentem posła Micha’ela Ben-Ariego. Po ataku w Challamisz na Zachodnim Brzegu, podczas którego w wyniku ataku nożem życie straciło trzech obywateli Izraela, 23 lipca 2017 współprowadził protest pod kancelarią premiera w Jerozolimie, w którym udział brało kilkadziesiąt osób, domagających się zemsty na terrorystach i dymisji ówczesnego ministra obrony^[13].

Planował startować w wyborach parlamentarnych w 2019 ze wspólnej listy No’am i Żydowskiej Siły. W wyniku wewnętrznych konfliktów, zrodzonych z faktu wystawienia przez partię No'am świeckiego kandydata, ostatecznie zrezygnowano z planów koalicyjnych. Ben-Gwir oskarżył wtedy Naftalego Bennetta, lidera Zjednoczonej Prawicy, o sabotowanie negocjacji i fiasko rozmów na temat dużej listy opozycji, z Żydowską Siłą na pokładzie^[14].

Na początku 2021 podpisał porozumienie z Religijnym Syjonizmem (partią Becacela Smotricza) i No’am o starcie ze wspólnej listy wyborczej w nadchodzących wyborach parlamentarnych^[15]. Koalicja zdobyła 5,12% głosów w skali kraju. Tym samym Ben Gwir uzyskał mandat i został parlamentarzystą w 24. Knesecie^[3].

W listopadzie 2022 roku uzyskał reelekcję na urząd posła w kolejnych wyborach, które zostały rozpisane po wcześniejszym samorozwiązaniu Knesetu. Jego sojusz polityczny, Religijny Syjonizm, zdobył tym razem 14 mandatów, stając się tym samym trzecią siłą w parlamencie.^[16] 29 grudnia został zaprzysiężony na ministra bezpieczeństwa wewnętrznego w trzydziestym siódmym rządzie Izraela, w wyniku umowy koalicyjnej jego ugrupowania z Likudem^[17].

19 stycznia 2025 r. złożył rezygnację ze stanowiska ministra na skutek zawarcia zawieszenia broni przez Izrael z Hamasem w wojnie w Strefie Gazy, a jego partia Żydowska Siła opuściła koalicję rządzącą^[18]. Ben-Gwir sprzeciwiał się zawieszeniu broni, od początku wojny był jej zwolennikiem, a w styczniu 2024 r. stwierdził, że Izrael powinien anektować całą palestyńską półenklawę^[18]. 18 marca 2025 r. Izrael wznowił naloty na Gazę, a Żydowska Siła ogłosiła, że wraca do koalicji rządzącej^[19]. Tego samego dnia Ben-Gwir został ponownie zaprzysiężony na ministra bezpieczeństwa wewnętrznego^[20].

10 czerwca 2025 r. władze Wielkiej Brytanii, Kanady, Australii, Nowej Zelandii i Norwegii ogłosiły, że nałożą sankcje na ministrów Ben-Gwira i Smotricza w postaci zakazu wjazdu na terytoria tych państw i zamrożenia ich aktywów w instytucjach finansowych zarejestrowanych w tych krajach^[21]. Powodem sankcji nałożonych na Ben-Gewira są jego słowa o budowie synagogi w miejscu meczetu Al-Aksa oraz stwierdzenie że „nie ma potrzeby dostarczania pomocy do Strefy Gazy”^[21][22]. Stwierdzono, że ministrowie podżegali do ekstremistycznej przemocy i naruszeń praw człowieka wobec Palestyńczyków^[21]. W lipcu 2025 r. także władze Słowenii i Holandii ogłosiły obu ministrów personami non grata^[23][24].

W lipcu 2025 r. potępił decyzję rządu premiera Netanjahu, którego jest członkiem, o zwiększeniu pomocy humanitarnej dla Gazy, uznał to za poddanie się Hamasowi i stwierdził, że został za to wykluczony z obrad rządu^[25].

Często określany jest jako uczeń Me’ira Kahane – skrajnie prawicowego i otwarcie rasistowskiego rabina^[12], będącego pierwszym obywatelem Izraela, któremu zabroniono startu w wyborach do Knesetu z powodu rasistowskich poglądów^[2].

Jego ugrupowanie polityczne popiera aneksję okupowanego przez Izrael Zachodniego Brzegu^[26]. Ben-Gwir deklaruje chęć deportacji wszystkich „nielojalnych” obywateli Izraela, do których zalicza m.in. „każdego, kto nazywa naszych żołnierzy zbrodniarzami wojennymi”^[27].

Sprzeciwia się utworzeniu niepodległego państwa palestyńskiego i postuluje rozwiązanie Autonomii Palestyńskiej. W jego opinii Palestyńczycy mogą żyć pod rządami Izraela, ale bez prawa do głosowania i bez szans na niepodległość. Deklaruje, że „Żydzi i Arabowie mogą żyć razem, ale trzeba zrozumieć, że Państwo Izrael jest tutaj panem domu”^[28].

Jest powiązany z radykalną i rasistowską organizacją żydowską Lehawa. Ponad pięćdziesięciokrotnie był oskarżany o podżeganie do przemocy lub stosowanie mowy nienawiści^[26].

W swoim salonie miał mieć powieszony portret terrorysty Barucha Goldsteina, który zdjął wraz z wejściem do świata polityki^[29][30].

W lipcu 2021 został siłą usunięty z mównicy w Knesecie po tym, jak nazwał „terrorystą” prowadzącego obrady, przewodniczącego Ahmada at-Tajjibiego. Stwierdził wtedy, że At-Tajjibi powinien zasiadać w parlamencie Syrii, a nie Izraela^[31].

W grudniu 2021 wszczęto śledztwo w odpowiedzi na publikację nagrania, na którym Ben-Gwir mierzy z broni w stronę arabskich ochroniarzy podczas kłótni w podziemnym parkingu. Ochroniarz miał powiedzieć mu wtedy, by przestawił swój niepoprawnie zaparkowany samochód. Polityk twierdził później, że czuł, iż jego życie było w tym momencie zagrożone. Ben-Gwir miał pozwolenie na posiadanie broni, przyznane przez Straż Knesetu ze względu na otrzymywane przez niego liczne groźby^[32].

W październiku 2021 roku Ben-Gwir udał się do szpitala, by odwiedzić aresztowanego palestyńskiego urzędnika, prowadzącego strajk głodowy. Skonfrontował się tam z parlamentarzystą Zjednoczonej Listy, Ajmanem Audą, który blokował prawicowemu politykowi przejście do więźnia. Auda miał go odepchnąć, mówiąc: „Jesteś małym terrorystą, nie wejdziesz, odejdź sobie”. Po krótkiej przepychance Ben-Gwir zapowiedział, że planuje złożyć skargę przeciwko parlamentarzyście^[33].

3 stycznia 2023 r. odwiedził Wzgórze Świątynne w pobliżu meczetu Al-Aksa, palestyńskie ministerstwo spraw zagranicznych uznało to za prowokację^[34]. Wizytę potępiły także inne państwa arabskie m.in. Arabia Saudyjska, ZEA i Egipt, które wezwały do poszanowania statusu quo miejsc świętych^[35]. 13 sierpnia 2024 r. ponownie wszedł na Wzgórze Świątynne, tym razem z grupą modlących się żydów^[36]. Niespełna rok później, 3 sierpnia 2025 roku, ponownie modlił się na terenie meczetu Al-Aksa, łamiąc tym samym zasady regulujące wizyty żydów na terenie świątyni^[37].

W styczniu 2023 r. nakazał izraelskiej policji zdejmowanie palestyńskich flag, argumentując, że ich wywieszanie to identyfikowanie się z terroryzmem^[38].

W październiku 2023 r. aresztowano pięciu ortodoksyjnych Żydów za plucie na chrześcijan w Jerozolimie. Minister bezpieczeństwa narodowego Ben-Gwir stwierdzil, że nie uważa tego za przestępstwo i sprawcy nie powinni być za to aresztowani. W przeszłości Ben-Gwir usprawiedliwiał plucie na chrześcijan, twierdząc, że to starożytny żydowski zwyczaj^[39].

Jest ojcem sześciorga dzieci. Mieszka z żoną i dziećmi w Hebronie na Zachodnim Brzegu^[26]. Swoją żonę Aylę poznał w 2002 r. gdy miała piętnaście lat, a on dwadzieścia sześć, podobnie jak Ben-Gewir była zaangażowana w ruch Kach^[40]. Podobno na pierwszej randce odwiedzili grób terrorysty Barucha Goldsteina^[41][40].

• Mustafa AbuM.A. Sneineh Mustafa AbuM.A., Lehava: The anti-Palestinian, far-right Israeli group marching in Jerusalem, „Middle East Eye”, 29 kwietnia 2021 [dostęp 2022-11-08] .