Hyperolius

Hyperolius[a]
Rapp, 1842[1]
Ilustracja
H. cinnamomeoventris
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

płazy

Rząd

płazy bezogonowe

Rodzina

sitówkowate

Podrodzina

Hyperoliinae

Rodzaj

Hyperolius

Typ nomenklatoryczny

Hyla horstocki Schlegel, 1837

Synonimy
Gatunki

143 gatunki + 4 taksony o statusie nomina inquirenda – zobacz opis w tekście

Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Hyperolius – rodzaj płazów bezogonowych z podrodziny Hyperoliinae w rodzinie sitówkowatych (Hyperoliidae).

Zasięg występowania

Rodzaj obejmuje gatunki występujące na sawannach, w buszu i w lasach Afryki, na południe od Sahary[11].

Systematyka

Rodzaj zdefiniował w 1838 roku szwajcarski przyrodnik i odkrywca Johann Jakob von Tschudi w publikacji własnego autorstwa poświęconej klasyfikacji płazów bezogonowych z uwzględnieniem gatunków kopalnych[2]. Jednak nazwa – Eucnemis – którą Tschudi nadał nowemu rodzajowi, okazała się młodszym homonimem rodzaju chrząszczy opisanego w 1812 roku, dlatego w 1842 roku niemiecki przyrodnik Wilhelm Ludwig Rapp nadał rodzajowi płazów nową nazwę – Hyperolius[1]. Gatunkiem typowym jest (oznaczenie monotypowe) żabka kwiatowa (H. horstocki).

Etymologia

  • Eucnemis (Euchnemis): gr. ευκνημος euknēmos ‘mający piękne nogi’, od ευ eu ‘ładny, dobry’; κνημη knēmē ‘goleń, łydka’[12].
  • Hyperolius: gr. ὑπερος huperos ‘tłuczek, pałka’[13]; λειος leios ‘gładki’[14] .
  • Epipole: gr. επιπολη epipolē ‘na wierzchu’ ‘gładki’[15].
  • Crumenifera (Cruminifera): nowołac. crumenifera ‘noszący kieszenie’, od łac. crumena ‘woreczek na pieniądze’; -fera ‘-noszący’, od ferre ‘nosić’[16]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Crumenifera pusilla Cope, 1862.
  • Rappia: Wilhelm Ludwig Rapp (1774–1868), niemiecki przyrodnik[6].
  • Nesionixalus: gr. νησιον nesion ‘wysepka’, zdrobnienie od νησος nēsos ‘wyspa’[17]; ιξαλος ixalos ‘skaczący, zwinny’[18]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Hyperolius thomensis Bocage, 1886.
  • Alexteroon: gr. αλεξητηρ alexētēr ‘obrońca’; ωον ōon ‘jajo’[9]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Hyperolius obstetricans Ahl, 1931.
  • Chlorolius: gr. χλωρος khlōros ‘zielony’; λειος leios ‘gładki, delikatny’[10]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Hyperolius koehleri Mertens, 1940.

Podział systematyczny

Do rodzaju należą następujące gatunki[11]:

  • Hyperolius acuticephalus Ahl, 1931
  • Hyperolius acutirostris Buchholz & Peters, 1875
  • Hyperolius ademetzi Ahl, 1931
  • Hyperolius adspersus Peters, 1877
  • Hyperolius albofrenatus Ahl, 1931
  • Hyperolius argus Peters, 1854
  • Hyperolius atrigularis Laurent, 1941
  • Hyperolius balfouri (Werner, 1908)
  • Hyperolius bangwae Perret, 1966
  • Hyperolius baumanni Ahl, 1931
  • Hyperolius benguellensis (Bocage, 1893)
  • Hyperolius bicolor Ahl, 1931
  • Hyperolius bobirensis Schiøtz, 1967
  • Hyperolius bocagei Steindachner, 1867
  • Hyperolius bolifambae Mertens, 1938
  • Hyperolius bopeleti Amiet, 1980
  • Hyperolius brachiofasciatus Ahl, 1931
  • Hyperolius burgessi Loader, Lawson, Portik & Menegon, 2015
  • Hyperolius camerunensis Amiet, 2004
  • Hyperolius castaneus Ahl, 1931
  • Hyperolius chelaensis Conradie, Branch, Measey & Tolley, 2012
  • Hyperolius chlorosteus (Boulenger, 1915)
  • Hyperolius chrysogaster Laurent, 1950
  • Hyperolius cinereus Monard, 1937
  • Hyperolius cinnamomeoventris Bocage, 1866
  • Hyperolius concolor (Hallowell, 1844)
  • Hyperolius constellatus Laurent, 1951
  • Hyperolius cystocandicans Richards & Schiøtz, 1977
  • Hyperolius dartevellei Laurent, 1943
  • Hyperolius davenporti Loader, Lawson, Portik & Menegon, 2015
  • Hyperolius diaphanus Laurent, 1972
  • Hyperolius dintelmanni Lötters & Schmitz, 2004
  • Hyperolius discodactylus Ahl, 1931
  • Hyperolius drewesi Bell, 2016
  • Hyperolius endjami Amiet, 1980
  • Hyperolius ferrugineus Laurent, 1943
  • Hyperolius friedemanni Mercurio & Rödel, 2013
  • Hyperolius frontalis Laurent, 1950
  • Hyperolius fuscigula Bocage, 1866
  • Hyperolius fusciventris Peters, 1876
  • Hyperolius ghesquieri Laurent, 1943
  • Hyperolius glandicolor Peters, 1878
  • Hyperolius goetzei Ahl, 1931
  • Hyperolius gularis Ahl, 1931
  • Hyperolius guttulatus Günther, 1858
  • Hyperolius horstockii (Schlegel, 1837) – żabka kwiatowa[19]
  • Hyperolius houyi Ahl, 1931
  • Hyperolius howelli Du Preez & Channing, 2013
  • Hyperolius hypsiphonus (Amiet, 2000)
  • Hyperolius igbettensis Schiøtz, 1963
  • Hyperolius inornatus Laurent, 1943
  • Hyperolius inyangae Channing, 2013
  • Hyperolius jackie Dehling, 2012
  • Hyperolius jacobseni Channing, 2013
  • Hyperolius jynx (Amiet, 2000)
  • Hyperolius kachalolae Schiøtz, 1975
  • Hyperolius kibarae Laurent, 1957
  • Hyperolius kihangensis Schiøtz & Westergaard, 1999
  • Hyperolius kivuensis Ahl, 1931
  • Hyperolius koehleri Mertens, 1940
  • Hyperolius kuligae Mertens, 1940
  • Hyperolius lamottei Laurent, 1958
  • Hyperolius langi Noble, 1924
  • Hyperolius lateralis Laurent, 1940
  • Hyperolius laurenti Schiøtz, 1967
  • Hyperolius leleupi Laurent, 1951
  • Hyperolius leucotaenius Laurent, 1950
  • Hyperolius lucani Rochebrune, 1885
  • Hyperolius lupiroensis Channing, 2013
  • Hyperolius maestus Rochebrune, 1885
  • Hyperolius major Laurent, 1957
  • Hyperolius marginatus Peters, 1854
  • Hyperolius mariae Barbour & Loveridge, 1928
  • Hyperolius marmoratus Rapp, 1842 – sitówka pstra[20]
  • Hyperolius microps Günther, 1864
  • Hyperolius minutissimus Schiøtz, 1975
  • Hyperolius mitchelli Loveridge, 1953
  • Hyperolius molleri (Bedriaga, 1892)
  • Hyperolius montanus (Angel, 1924)
  • Hyperolius mosaicus Perret, 1959
  • Hyperolius nasicus Laurent, 1943
  • Hyperolius nasutus Günther, 1865
  • Hyperolius nienokouensis Rödel, 1998
  • Hyperolius nimbae Laurent, 1958
  • Hyperolius nitidulus Peters, 1875
  • Hyperolius noblei Ahl, 1931
  • Hyperolius obscurus Laurent, 1943
  • Hyperolius obstetricans (Ahl, 1931)
  • Hyperolius occidentalis Schiøtz, 1967
  • Hyperolius ocellatus Günther, 1858
  • Hyperolius olivaceus Peters, 1876
  • Hyperolius papyri (Werner, 1908)
  • Hyperolius parallelus Günther, 1858
  • Hyperolius pardalis Laurent, 1948
  • Hyperolius parkeri Loveridge, 1933
  • Hyperolius phantasticus (Boulenger, 1899)
  • Hyperolius pickersgilli Raw, 1982
  • Hyperolius picturatus Peters, 1875
  • Hyperolius pictus Ahl, 1931
  • Hyperolius platyceps (Boulenger, 1900)
  • Hyperolius polli Laurent, 1943
  • Hyperolius polystictus Laurent, 1943
  • Hyperolius poweri Loveridge, 1938
  • Hyperolius protchei Rochebrune, 1885
  • Hyperolius pseudargus Schiøtz & Westergaard, 1999
  • Hyperolius puncticulatus (Pfeffer, 1893)
  • Hyperolius pusillus (Cope, 1862)
  • Hyperolius pustulifer Laurent, 1940
  • Hyperolius quadratomaculatus Ahl, 1931
  • Hyperolius quinquevittatus Bocage, 1866
  • Hyperolius raymondi Conradie, Branch & Tolley, 2013
  • Hyperolius rhizophilus Rochebrune, 1885
  • Hyperolius riggenbachi (Nieden, 1910)
  • Hyperolius rubrovermiculatus Schiøtz, 1975
  • Hyperolius ruvuensis Barratt, Lawson & Loader, 2017
  • Hyperolius rwandae Dehling, Sinsch, Rodel & Channing, 2013
  • Hyperolius sankuruensis Laurent, 1979
  • Hyperolius schoutedeni Laurent, 1943
  • Hyperolius semidiscus Hewitt, 1927 – sitówka żółtosmuga[20]
  • Hyperolius soror (Chabanaud, 1921)
  • Hyperolius spatzi Ahl, 1931
  • Hyperolius spinigularis Stevens, 1971
  • Hyperolius steindachneri Bocage, 1866
  • Hyperolius stenodactylus Ahl, 1931
  • Hyperolius stictus Conradie, Verburgt, Portik, Ohler, Bwong & Lawson, 2018
  • Hyperolius substriatus Ahl, 1931
  • Hyperolius sylvaticus Schiøtz, 1967
  • Hyperolius tanneri Schiøtz, 1982
  • Hyperolius thomensis Bocage, 1886
  • Hyperolius tornieri Ahl, 1931
  • Hyperolius torrentis Schiøtz, 1967
  • Hyperolius tuberculatus (Mocquard, 1897)
  • Hyperolius tuberilinguis Smith, 1849
  • Hyperolius ukaguruensis Lawson, Loader, Lyakurwa, & Liedtke, 2023
  • Hyperolius ukwiva Loader, Lawson, Portik & Menegon, 2015
  • Hyperolius veithi Schick, Kielgast, Rödder, Muchai, Burger & Lötters, 2010
  • Hyperolius vilhenai Laurent, 1964
  • Hyperolius viridiflavus (Duméril & Bibron, 1841)
  • Hyperolius viridigulosus Schiøtz, 1967
  • Hyperolius viridis Schiøtz, 1975
  • Hyperolius watsonae Pickersgill, 2007
  • Hyperolius xenorhinus Laurent, 1972
  • Hyperolius zonatus Laurent, 1958

Taksony nieprzypisane do żyjącej lub wymarłej populcji (nomina inquirenda)[11]:

  • Rappia granulata Tornier, 1896
  • Rappia fimbriata Tornier, 1896
  • Hyperolius thoracotuberculatus Ahl, 1931
  • Hyperolius laticeps Ahl, 193

Uwagi

  1. ↑ a b Nowa nazwa dla Eucnemis Tschudi, 1838.
  2. ↑ Młodszy homonim Eucnemis Ahrens, 1812 (Coleoptera).
  3. ↑ Niepoprawna późniejsza pisownia Eucnemis Tschudi, 1838.
  4. ↑ Nowa nazwa dla Hyperolius Rapp, 1842, ponieważ autor uważał ją za zajętą przez Uperoleia Gray, 1841 Myobatrachidae).
  5. ↑ Niepoprawna późniejsza pisownia Crumenifera Cope, 1862.

Przypisy

  1. ↑ a b W.L. Rapp. Neue Batrachier. „Archiv für Naturgeschichte”. 8 (1), s. 289, 1842. (niem.). 
  2. ↑ a b J.J. von Tschudi: Classification der Batrachier mit Berücksichtigung der fossilen Thiere dieser Abtheilung der Reptilien. Neuchâtel: Petitpierre, 1838, s. 35, 76. (niem.).
  3. ↑ J.von N.F.X. Gistel: Naturgeschichte des Thierreichs für höhere Schulen. Stuttgart: Hoffmann, 1848, s. ix. (niem.).
  4. ↑ G.G. Bianconi. Lettera al Dottore Filippo De Filippi, Professore di Zoologia a Torino, sopra alcune nuove specie di Rettili del Mozambiqco. „Nuovi Annali delle Scienze Naturali”. Serie II. 10, s. 107, 1848. (wł.). 
  5. ↑ E.D. Cope. Notes upon some reptiles of the Old World. „Proceedings of the Academy of Natural Sciences of Philadelphia”. 14, s. 343, 1863. (ang.). 
  6. ↑ a b A.L.C.G. Günther. Reptilia. „Zoological Record”. 1, s. 130, 1864. (ang.). 
  7. ↑ C.K. Hoffmann: Klassen und Ordnungen der Amphibien wissenschaftlich dargestelldt in Wort un Bild. W: H.G. Bronn (red.): Die Klassen und Ordnungen des Thier-Reichs wissenschaftlich dargestelldt in Wort und Bild. Cz. 6. Leipzig und Heidelberg: C. F. Winter, 1878, s. 611. (niem.).
  8. ↑ J.-L. Perret. Révision des amphibiens africains et principalement des types, conservés au Musée Bocage de Lisbonne. „Arquivos do Museu Bocage”. Série 2. 6, s. 29, 1976. (fr.). 
  9. ↑ a b Perret 1988 ↓, s. 39.
  10. ↑ a b Perret 1988 ↓, s. 46.
  11. ↑ a b c D. Frost: Hyperolius Rapp, 1842. [w:] Amphibian Species of the World 6.2, an Online Reference [on-line]. American Museum of Natural History. [dostęp 2024-05-24]. (ang.).
  12. ↑ Reptilia. W: L. Agassiz: Nomenclator zoologicus, continens nomina systematica generum animalium tam viventium quam fossilium, secundum ordinem alphabeticum disposita, adjectis auctoribus, libris, in quibus reperiuntur, anno editionis, etymologia et familiis, ad quas pertinent, in singulis classibus. Soloduri: Jent et Gassmann, 1842–1846, s. 18. (łac.).
  13. ↑ Jaeger 1959 ↓, s. 121.
  14. ↑ Jaeger 1959 ↓, s. 138.
  15. ↑ Jaeger 1959 ↓, s. 94.
  16. ↑ crumenifer, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2021-12-27]  (ang.).
  17. ↑ Jaeger 1959 ↓, s. 165.
  18. ↑ Jaeger 1959 ↓, s. 131.
  19. ↑ W. Juszczyk: Gady i płazy. Wyd. 2. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1986, s. 276, seria: Mały słownik zoologiczny. ISBN 83-214-0043-4.
  20. ↑ a b Praca zbiorowa: Zwierzęta: encyklopedia ilustrowana. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005, s. 444. ISBN 83-01-14344-4.

Bibliografia

  • E.C. Jaeger: Source-book of biological names and terms. Wyd. 3 (Revised second printing). Springfield: Charles C. Thomas, 1959, s. 1–316. (ang.).
  • J.-L. Perret. Sur quelques genres d'Hyperoliidae (Anura) restés en question. „Bulletin de la Société Neuchâteloise des Sciences Naturelles”. 111, s. 35–48, 1988. (fr.). 
  • J9U: 987007541552005171
Identyfikatory zewnętrzne:
  • EoL: 14107
  • GBIF: 2426370
  • identyfikator iNaturalist: 23276
  • ITIS: 208170
  • NCBI: 39588
  • CoL: 52FT