Hortensja de Beauharnais

Hortensja de Beauharnais, królowa Holandii portret autorstwa Anne-Louis Girodet de Roussy-Trioson, (1808)

królowa Holandii

Okres

od 1806
do 1810

Jako żona

Ludwika Bonapartego

Dane biograficzne

Data i miejsce urodzenia

10 kwietnia 1783
Paryż

Data śmierci

5 października 1837
pałac Arenenberg w kantonie Turgowia w Szwajcarii

Ojciec

Aleksander de Beauharnais

Matka

Józefina (cesarzowa francuska)

Mąż

Ludwik Bonaparte

Dzieci

Napoleon Ludwik Karol,
Napoleon Ludwik
Napoleon III,
Karol August de Morny

Multimedia w Wikimedia Commons

Hortensja (Hortense) de Beauharnais (ur. 10 kwietnia 1783 w Paryżu, zm. 5 października 1837 w zamku Arenenberg w kantonie Turgowia w Szwajcarii) – córka cesarzowej francuskiej Józefiny z jej pierwszego małżeństwa z wicehrabią Aleksandrem de Beauharnais (1760–1794), królowa Holandii jako żona Ludwika Bonapartego i matka króla Holandii Napoleona Ludwika oraz cesarza Napoleona III.

Jako dwunastoletnie dziecko Hortensja została przyjęta do ekskluzywnej pensji dla dziewcząt w Paryżu, prowadzonej przez panią Campan, gdzie uczęszczały panny z najwyższych sfer. 8 marca 1796 roku jej matka zawarła powtórne małżeństwo z mało jeszcze znanym generałem Napoleonem Buonaparte, który przy tej okazji zmienił nazwisko rodowe na "Bonaparte", brzmiące z francuska.

Wiedząc, że nie może mieć więcej dzieci, cesarzowa Józefina pragnęła scementować unię rodzin Bonaparte i Beauharnais w nadziei, że jej syn lub wnuki staną się następcami Napoleona. W tym celu wydała Hortensję za mąż za Ludwika, młodszego brata ówczesnego Pierwszego Konsula Bonapartego (4 stycznia 1801). Hortensja stała się w ten sposób szwagierką swej własnej matki. Małżeństwo było nieudane: Ludwik cierpiał na chorobliwą zazdrość i urojenia paranoidalne, a Hortensja na hipochondrię. Ze związku pochodziło trzech synów:

Napoleon Ludwik Karol, który zmarł w 1807 roku, w piątym roku życia i którego Ludwik nie chciał uznać, podejrzewając, że jest synem cesarza Napoleona,
Napoleon Ludwik, król Holandii przez 10 dni,
Ludwik Napoleon, późniejszy cesarz Napoleon III (według niektórych historyków syn Karola de Flahaut).

W 1806 roku Napoleon I stworzył Królestwo Holandii i dał tron swemu bratu Ludwikowi. Hortensja została królową. W roku 1810 Ludwik, skłócony z bratem, został przez niego zmuszony do abdykacji i małżonkowie rozstali się: Hortensja z synami powróciła do Francji, a Ludwik osiedlił się w Niemczech.

Piękna, inteligentna i uwodzicielska Hortensja miała w tych latach wielu kochanków. Najtrwalszym okazał się związek z hrabią Karolem de Flahaut, synem Talleyranda. Miała z nim urodzonego w 1811 roku syna Karola Augusta de Flahaut, który potem jako książę Karol August de Morny odegrał ważną rolę za panowania swego brata przyrodniego, Napoleona III.

Po restauracji Burbonów w roku 1814 Hortensja miała romans z carem Aleksandrem I, który udzielił jej swej protekcji i skłonił Ludwika XVIII do przyznania jej apanażu i nadania tytułu księżnej de Saint-Leu. W okresie "stu dni Napoleona" Hortensja opowiedziała się za cesarzem, co doprowadziło do jej banicji z Francji w roku 1816. Prowadziła z synami wędrowne życie po Niemczech, Szwajcarii i Włoszech, aż w końcu postanowiła się osiedlić w Szwajcarii i zakupiła w roku 1817 pałacyk Arenenberg w miejscowości Salenstein, w kantonie Turgowia, gdzie mieszkała do końca życia (w 1906 roku cesarzowa-wdowa Eugenia podarowała zamek kantonowi).

Ostatnie lata miała trudne: w 1831 roku syn Napoleon Ludwik Karol zmarł nagle jako powstaniec włoski, w 1837 ostatni syn, Ludwik Napoleon, został zmuszony do ucieczki do USA po nieudanej próbie zamachu stanu we Francji. Hortensji udało się zawiadomić go o swej ciężkiej chorobie; powrócił w pośpiechu do Europy i był obecny przy jej ostatnich chwilach. Do końca życia Napoleon III nosił przy sobie jej ostatni list. Pochowano ją obok matki w kościele parafialnym w Rueil-Malmaison pod Paryżem.