Głowienka wielkokwiatowa
Systematyka[1][2] | |||
Domena | eukarionty | ||
---|---|---|---|
Królestwo | rośliny | ||
Podkrólestwo | |||
Nadgromada | |||
Gromada | |||
Podgromada | |||
Nadklasa | okrytonasienne | ||
Klasa | Magnoliopsida | ||
Nadrząd | astropodobne | ||
Rząd | jasnotowce | ||
Rodzina | jasnotowate | ||
Rodzaj | głowienka | ||
Gatunek | głowienka wielkokwiatowa | ||
Nazwa systematyczna | |||
Prunella grandiflora (L.) Turra Giorn. Italia Sci. Nat. 1: 144 (1764)[3] | |||
| |||
|
Głowienka wielkokwiatowa (Prunella grandiflora (L.) Turra) – gatunek rośliny wieloletniej z rodziny jasnotowatych. Rośnie w Europie, w tym także w Polsce, w miejscach słonecznych i suchych.
Rozmieszczenie geograficzne
Występuje w Europie od Portugalii po Ural, na południu sięgając po Włochy, Grecję i Kaukaz, a na północy po Danię, Szwecję i kraje bałtyckie. W Wielkiej Brytanii rośnie introdukowany[3]. W Polsce spotykany głównie w pasie wyżyn, na Nizinie Śląskiej, wzdłuż dolin dolnej Wisły i Odry, poza tym na rozproszonych stanowiskach na pozostałych obszarach niżu[4].
Morfologia
- Łodyga
- Wzniesiona, owłosiona.
- Liście
- Podługowato-jajowate, całobrzegie lub słabo karbowane, górne nierzadko również pierzastodzielne, około 3-6 cm długie i 1-2,5 cm szerokie.
- Kwiaty
- Niebieskofioletowe kwiaty o 2-2,5 cm długiej koronie i z zakrzywioną rurką. Warga górna hełmiasta.
- Gatunki podobne
- Od innych głowienek występujących w Europie Środkowej różni się wielkością kwiatów osiągających ponad 2 cm długości (u innych kwiaty osiągają do 1,7 cm) i rozwojem kwiatostanu na łodydze z odsuniętą od niego parą liści. Górne ząbki kielicha są trójkątne (równie długie jak szerokie), podczas gdy u innych ząbki te są ok. 2 × szersze niż dłuższe[5].
Biologia i ekologia
Bylina, hemikryptofit. Kwitnie od czerwca do sierpnia. Siedlisko: suche murawy i ubogie murawy nawapienne, słoneczne, widne lasy i brzegi lasów. Chętnie na glebach próchniczych i zawierających wapń.
Zmienność
Tworzy mieszańce z głowienką pospolitą i kremową[5].
Zagrożenia i ochrona
Umieszczona na polskiej czerwonej liście w kategorii NT (bliski zagrożenia)[6].
Przypisy
- ↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-03-31] (ang.).
- ↑ a b Prunella grandiflora (L.) Turra, [w:] Plants of the World Online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2024-07-28] .
- ↑ Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce, AdamA. Zając (red.), MariaM. Zając (red.), Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001, s. 435, ISBN 83-915161-1-3, OCLC 831024957 .
- ↑ a b LucjanL. Rutkowski LucjanL., Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej, Warszawa: Wydawn. Naukowe PWN, 2007, s. 396, ISBN 83-01-14342-8 .
- ↑ Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.
- NE.se: praktbrunört
- BioLib: 41089
- EUNIS: 173985
- Flora of China: 200020051
- Flora of North America: 200020051
- FloraWeb: 4579
- GBIF: 7666664
- identyfikator iNaturalist: 131622
- IPNI: 60464253-2
- NCBI: 39356
- Plant Finder: 291356
- identyfikator Plant List (Royal Botanic Gardens, Kew): kew-165955
- Plants of the World: urn:lsid:ipni.org:names:60464253-2
- Tela Botanica: 53351
- identyfikator Tropicos: 17607648
- CoL: 4N8BK