| Kraj działania | |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
4 października 1883 |
| Data i miejsce śmierci |
31 października 1940 |
| Wyznanie | |
| Kościół | |
| Prezbiterat |
17 czerwca 1909 |
Franciszek Macherski (ur. 4 października 1883 w Dębie, zm. 31 października 1940 w KL Gusen) – polski duchowny rzymskokatolicki, więzień niemieckich nazistowskich obozów koncentracyjnych.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]
Urodził się 4 października 1883 w Dębie (późniejsza część Katowic) w rodzinie Józefa i Krystyny z domu Wiencek[1]. Uczęszczał do tamtejszej szkoły ludowej, po czym rozpoczął naukę w Gimnazjum w Katowicach. Po roku przeniósł się do szkoły w Bytomiu, gdzie w 1905 roku zdał maturę. Podjął studia teologiczne na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Wrocławskiego. Mieszkając we Wrocławiu działał w Związku Młodzieży Polskiej „Zet”[2]. Po otrzymaniu 4 listopada 1908 roku absolutorium wstąpił do alumnatu wrocławskiego[1].
17 czerwca 1909 roku przyjął święcenia kapłańskie. Najpierw prowadził pracę duszpasterską jako zastępstwo wakacyjne w swojej rodzinnej parafii śś. Jana i Pawła Męczenników w Dębie, a 4 listopada tego samego roku skierowano go jako wikariusza do parafii św. Marii Magdaleny w Bielszowicach[1]. Następnie pracował w Siemianowicach, gdzie opiekował się tamtejszym Katolickim Stowarzyszeniem Robotników – zarówno polskim, jak i niemieckim[2]. 27 września 1915 roku skierowano go do pracy na parafii Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Hajdukach Wielkich[1].
W 1918 roku wyjechał do Davos w celach zdrowotnych, a po powrocie w październiku tego samego roku został kapelanem w zakładzie sióstr boromeuszek w Jastrzębiu-Zdroju[3]. W trakcie II powstania śląskiego w 1920 roku założył tam szpital dla rannych powstańców[2]. W latach międzywojennych dwukrotnie był administratorem parafii św. Katarzyny w Jastrzębiu Górnym – w 1925 i 1932 roku[4].
Podczas II wojny światowej głosił kazania i nauczał religii w języku polskim. W 1940 roku został aresztowany przez Niemców. Trzymano go w Rybniku, a następnie w katowickim więzieniu[2]. 26 maja 1940 roku wywieziony został do niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego KL Dachau (zarejestrowano go pod nr. 12656), a 16 sierpnia do KL Gusen, gdzie zmarł 31 października tego samego roku[3][5].
Upamiętnienie
[edytuj | edytuj kod]- Skwer ks. Franciszka Macherskiego w Katowicach, na terenie dzielnicy Dąb[6],
- Tablice pamiątkowe na ścianie kościoła Najświętszego Serca Pana Jezusa w Jastrzębiu-Zdroju upamiętniające księży dekanatu jastrzębskiego pomordowanych podczas okupacji niemieckiej, w tym ks. Franciszka Macherskiego[7],
- Tablice pamiątkowe w kruchcie archikatedry Chrystusa Króla w Katowicach upamiętniająca zmarłych w latach 1939–1945 kapłanów archidiecezji katowickiej, w tym ks. Franciszka Macherskiego[8].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d Klistała 2019 ↓, s. 281.
- ↑ a b c d Rzewiczok 2013 ↓, s. 199.
- ↑ a b Klistała 2019 ↓, s. 282.
- ↑ E-ncyklopedia, Historia Kościoła na Śląsku: Parafia św. Katarzyny w Jastrzębiu Górnym. silesia.edu.pl. [dostęp 2025-02-14]. (pol.).
- ↑ Franciszek Macherski1883 - 1940. raumdernamen.mauthausen-memorial.org. [dostęp 2025-02-14]. (pol.).
- ↑ Urząd Miasta Katowice: Miejski System Zarządzania-Katowicka Infrastruktura Informacji Przestrzennej. emapa.katowice.eu. [dostęp 2025-02-01]. (pol.).
- ↑ Tablice ku czci księży dekanatu jastrzębskiego pomordowanych podczas okupacji hitlerowskiej. jaspedia.jasnet.pl, 2014-03-07. [dostęp 2025-02-14]. (pol.).
- ↑ Dzióbek 2023 ↓, s. 66-67.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Michał Dzióbek, Katowickie pomniki i tablice pamiątkowe: katalog, Katowice: Śląskie Centrum Wolności i Solidarności, 2023, ISBN 978-83-966732-3-7 (pol.).
- Jerzy Klistała, Duchowni. Ofiary niemieckiego zniewolenia, Kraków: Studio Grafpa, 2019 (pol.).
- Urszula Rzewiczok (red.), Patronowie katowickich ulic i placów, wyd. 2, Katowice: Muzeum Historii Katowic, 2013, ISBN 978-83-87727-38-3 (pol.).