Dystrykt Brczko

Dystrykt Brczko Bośni i Hercegowiny

bośn., chor. Brčko distrikt Bosne i Hercegovine
serb. Брчко дистрикт Боснe и Херцеговинe

Herb Flaga
Państwo	Bośnia i Hercegowina
Siedziba	Brczko
Data powstania	5 marca 1999
Kod ISO 3166-2	BA-BRC
Powierzchnia	493 km²
Populacja (2013) • liczba ludności	93 028
• gęstość	189 os./km²
Numer kierunkowy	(+387) 49
Strefa czasowa	UTC +1
Języki urzędowe	bośniacki, serbski, chorwacki
Położenie na mapie
44°52′25″N 18°48′25″E/44,873611 18,806944
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Dystrykt Brczko – samorządna jednostka administracyjna Bośni i Hercegowiny. Zlokalizowany w północno-wschodniej części kraju, w Bośni (krainie historyczno-geograficznej), nad rzeką Sawą. Siedziba jego władz mieści się w mieście Brczko.

Oficjalnie kondominium Federacji Bośni i Hercegowiny oraz Republiki Serbskiej (nie mylić z Republiką Serbii). Został utworzony w 1999 roku, aby odzwierciedlić wieloetniczny charakter miasta Brczko i okolicznych obszarów oraz ich szczególny status w nowo niepodległej Bośni i Hercegowinie. W rzeczywistości funkcjonuje jako samorządne terytorium podobnie jak inne gminy w kraju.^[1]

Posiada własne władze: ustawodawczą – Zgromadzenie (Skupština, Скупштина) na czele z Przewodniczącym oraz wykonawczą na czele z burmistrzem, wybieranym przez Zgromadzenie, a ich działalność nadzoruje międzynarodowy Zarządca.

Dystrykt Brczko został utworzony w wyniku procesu arbitrażowego podjętego przez Wysokiego Przedstawiciela dla Bośni i Hercegowiny.^[2][3][4] Zgodnie z układem w Dayton, proces ten mógł jednak arbitrażować tylko sporną część linii granicznej między jednostkami (IEBL).^[5] Dystrykt Brczko został utworzony z całego terytorium dawnej gminy Brczko, z czego 48% (w tym miasto Brczko ) znajdowało się w nowo utworzonej Republice Serbskiej, a 52% w Federacji Bośni i Hercegowiny.

Brčko był jedynym elementem porozumienia pokojowego z Dayton, który nie został sfinalizowany. Umowa arbitrażowa została później sfinalizowana w marcu 1999 r., w wyniku czego powstał dystrykt, który miał być administrowany przez międzynarodowego nadzorcę. Od 2006 roku rolę nadzorcy przejął Wysoki Przedstawiciel.

Pierwszy przedstawiciel OBWE w okręgu Brczko przybył w czerwcu 1996 r. Przed tą datą Organizacja Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie (OBWE) miała skromne przedstawicielstwo, początkowo kierowane przez Randolpha Hamptona. W międzyczasie, zanim dystrykt Brczko mógł być reprezentowany zgodnie z ustaleniami postarbitrażowymi, odbyły się wybory lokalne i przekazano pakiety pomocy humanitarnej, przy współpracy agencji USAID i ECHO. Okręg ten był znany jako ośrodek różnych międzynarodowych programów odbudowy Bośni i Hercegowiny, kierowanych głównie przez obce rządy, zwłaszcza Stany Zjednoczone.

Brczko graniczy od południa i północnego zachodu z Federacją Bośni i Hercegowiny, od wschodu i zachodu z Republiką Serbską, od północy z Republiką Chorwacji i na północnym wschodzie z Republiką Serbii.

1971

Populacja wynosiła 74 771 mieszkańców, rozmieszczonych w następujący sposób:

• Boszniacy – 30 181 (40,36%)
• Chorwaci – 24 925 (33,33%)
• Serbowie – 1086 (1,45%)
• Jugosłowianie – 5 %
• Inni – 870 (1,18%)

Skład etniczny regionu Brczko w 1991:

• Boszniacy – 45%
• Chorwaci – 25%
• Serbowie – 21%
• Jugosłowianie – 6%
• inni – 3%

1997

Ludność na terenie powiatu wynosi 33 623 mieszkańców, w tym:

• Boszniacy – 10 569 (31,39%)
• Chorwaci – 2650 (7,81%)
• Serbowie – 18 193 (52,09%)
• Jugosłowianie – 5 %
• Inne – 0,4%

Od 1991 roku nie było oficjalnego spisu ludności, więc niektóre z przedstawionych tutaj danych są jedynie szacunkami.

2006

Populacja powiatu została oszacowana na 78 863 osób, rozłożona w następujący sposób:

• Boszniacy – 32 332 (43,95%)
• Chorwaci – 7919 (11,50%)
• Serbowie – 38 618 (46,55%)

Obecny skład etniczny regionu Brczko^[6]:

• Boszniacy – 42%
• Serbowie – 35%
• Chorwaci – 21%
• inni – 2%

2013

• bośniacki – 35,381 (42,36%)
• Serbowie – 28 884 (34,58%)
• Chorwaci – 17 252 (20,66%)
• inne narodowości – 1899 (2,28%)

spis ludności z 1961 r

• 
  Struktura etniczna Brcko według osadnictwa 1961
• 
  Struktura etniczna Brcko według osadnictwa 1961
• 
  Odsetek Bośniaków w Brčku według osadnictwa 1961
• 
  Proporcja Chorwatów w Brčku według osadnictwa 1961
• 
  Odsetek Serbów w Brczku według osadnictwa 1961

spis ludności z 1971 r

• 
  Struktura etniczna Brcko według osadnictwa 1971
• 
  Struktura etniczna Brcko według osadnictwa 1971
• 
  Odsetek Bośniaków w Brčku według osadnictwa 1971
• 
  Proporcja Chorwatów w Brčku według osadnictwa 1971
• 
  Odsetek Serbów w Brczku według osadnictwa 1971

spis ludności z 1981 r

• 
  Struktura etniczna Brcko według osadnictwa 1981
• 
  Struktura etniczna Brcko według osadnictwa 1981
• 
  Odsetek Bośniaków w Brčku według osadnictwa 1981
• 
  Odsetek Chorwatów w Brčku według osadnictwa 1981
• 
  Odsetek Serbów w Brczku według osadnictwa 1981

spis ludności z 1991 r

• 
  Struktura etniczna Brcko według osadnictwa 1991
• 
  Struktura etniczna Brcko według osadnictwa 1991
• 
  Odsetek Bośniaków w Brčku według osadnictwa 1991
• 
  Odsetek Chorwatów w Brčku według osadnictwa 1991
• 
  Odsetek Serbów w Brczku według osadnictwa 1991

spis ludności z 2013 r

• 
  Struktura etniczna Brcko według osadnictwa 2013
• 
  Struktura etniczna Brcko według osadnictwa 2013
• 
  Odsetek Bośniaków w Brčku według osadnictwa 2013
• 
  Odsetek Chorwatów w Brčku według osadnictwa 2013
• 
  Odsetek Serbów w Brčku według osadnictwa 2013

W Zgromadzeniu Dystryktu Brczko jest 29 miejsc. Miejsca są przydzielane dla każdej ze stron w następujący sposób:

• 6 miejsc w Demokratycznej Partii Serbii
• 5 mandatów z Partia Socjaldemokratyczna
• 4 mandaty z Partia Akcji Demokratycznej
• 3 miejsca w Chorwackiej Unii Demokratycznej
• 3 mandaty z Partii dla Bośni i Hercegowiny
• 2 miejsca w Sojuszu Niezależnych Socjaldemokratów
• 2 mandaty z Chorwackiej Partii Ludowej
• 2 mandaty z Socjalistycznej Partii Republiki Serbskiej
• 1 miejsce z Partia Demokratyczna
• 1 wolne miejsce na kandydata niezależnego

Według pochodzenia etnicznego:

• 13 bośniacki
• 11 Serbowie
• 5 chorwacki

1. Robert William Farrand, 7 marca 1997 – 2 czerwca 2000
2. Gary L. Matthews, 2 czerwca 2000 – 14 marca 2001
3.  Niemcy Gerhard Sontheim, 14 marca 2001 – 20 kwietnia 2001 (tymczasowo)
4. Henry Lee Clarke, 20 kwietnia 2001 – 1 października 2003
5.  Niemcy Gerhard Sontheim, 1 października 2003 – 16 stycznia 2004 (tymczasowo)
6. Susan Rockwell Johnson, 16 stycznia 2004 – 1 października 2006
7.  Stany Zjednoczone Raffi gregoriański, 1 października 2006 – 2 sierpnia 2010
8.  Niemcy Gerhard Sontheim, 2 sierpnia 2010 – 22 września 2010 (tymczasowo)
9. Roderick Moore, od 22 września 2010

• Edo Maaika – raper
• Mladen Petrić – chorwacki piłkarz
• Vesna Pisarović – piosenkarka popowa
• Lepa Brena – piosenkarz
• Edvin Kanka Čudić – obrońca praw człowieka z Bośni
• Anil Dervišević – właściciel klubu siatkówki „Denver-Area”, trener kobiecej drużyny siatkówki Bośni i Hercegowiny
• Jenana Šeganović – pianista
• Anton Maglik – chorwacki piłkarz
• Jasmin Imamović – polityk
• Nataša Vojnović – model serbski
• Mato Tadić – sędzia

• Brankica Mihajlović – serbska siatkarka, mistrzyni świata i Europy, srebrna medalistka Letnich Igrzysk Olimpijskich 2016
• Ines Janković – serbski projektant mody
• Nikola Kovač – zawodowy gracz Counter-Strike: Global Offensive

• Mostar, Bośnia i Hercegowina

• Bośnia i Hercegowina
• Podział administracyjny Bośni i Hercegowiny
• Republika Serbska

• Statut (Konstytucja) Brczka (en). ohr.int. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-10-10)].
• Strona Zgromadzenia (Skupsztiny) Brczka
• Strona rządu (Burmistrza) Brczka. bdcentral.net. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-21)].
• Mapa Dystryktu Brczko
• Strona Zarządcy Brczka