WikiMini

Cmentarz św. Jadwigi w Pszczynie

Cmentarz Św. Jadwigi w Pszczynie; grobowiec rodziny Boenisch

Cmentarz św. Jadwigi Śląskiej – stary (pierwszy?) cmentarz katolicki w Pszczynie, założony w 1501 r. w otoczeniu dawnego kościoła filialnego pw. św. Jadwigi Śląskiej[1]. Obecnie w dalszym ciągu odbywają się na nim pochówki. Usytuowany w północno-wschodniej części parku zamkowego, przy ul. Chopina. Wiedzie do niego prosta aleja od pałacu. Otoczony współczesnym płotem. Przy wejściu kamienna figura przydrożna z 1803 r.[2] Do 1939 r. w zachodniej części cmentarza stał stary, drewniany, filialny kościół św. Jadwigi Śląskiej, który spłonął w pierwszych dniach II wojny światowej[3].

Pośród starego drzewostanu szereg zabytkowych nagrobków z XIX i początków XX w. Wśród nich grób księdza Bernarda Bogedaina, wrocławskiego biskupa pomocniczego, zasłużonego w utrzymaniu nauczania języka polskiego w szkołach górnośląskich, który zmarł w 1860 r. podczas wizytacji parafii pszczyńskiej[4]. Obok miejsca, w którym stał wspomniany kościół św. Jadwigi, wyróżnia się grobowiec pszczyńskiego proboszcza, księdza Walentyna Hanuszka, w postaci murowanej z cegły, półkoliście sklepionej krypty. Wieńczy ją staliwny, odlewany krzyż, na którym dobrze czytelny jest napis: Tukey odpoczywa Walentin Hanuszek Farosz Pszczeński Dziekan i Komisarz Urzędu Biskupskiego narodzon 1zigo Stycznia r. 1776 umarł 30tego Marca r. 1833[5].

W centrum cmentarza, wśród starych drzew, zwraca uwagę staliwny krzyż o liliowym zakończeniu ramion z oplatającym go wężem. Wznosi się on na czworobocznym, kamiennym postumencie bez widocznej już inskrypcji. Jest to miejsce pochówku Marii Doroty Henrietty Luizy Schlezwig-Holstein-Sonderburg-Beck (1783-1803), księżniczki Szlezwiku-Holsztyna, bardzo młodo zmarłej żony Fryderyka Ferdynanda Anhalta (1769-1830), który w latach 1797-1818 władał „państwem” pszczyńskim. Jako jedyna z rodziny nie spoczęła w nekropolii Anhaltów w parku - jej ostatnią wolą było podobno być pochowaną właśnie na cmentarzu przy kościele św. Jadwigi[5].

Pozostałe pochówki: - Mateusz Bielok (ur. 1870) - proboszcz w Bieruniu Starym i w Pszczynie, działacz plebiscytowy. Dzięki jego zaangażowaniu większość parafian opowiedziała się za przynależnością Górnego Śląska do Polski[1].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b Cmentarz Św. Jadwigi, Pszczyna [online], www.cmentarze24.pl [dostęp 2021-09-21] (pol.).
  2. ↑ Płazak Ignacy: Pszczyna. Zabytki miasta i regionu. Przewodnik po muzeum. Pszczyna: Muzeum Wnętrz Pałacowych w Pszczynie, 1974, s. 29–30.
  3. ↑ Michał Bulsa, Rejestr zabytków województwa śląskiego sprzed 1939 roku. Stan badań, „Wiadomości Konserwatorskie Województwa Śląskiego” 2021, t. 13, s. 280–282.
  4. ↑ (plus). Patron współpracy. „Dziennik Zachodni”, s. 6, 27 grudnia 2002. ISSN 2353-6195. (pol.). 
  5. ↑ a b Mirosław J. Barański. Na groby Anhaltów i Hochbergów w Pszczynie. „Na Szlaku”. R. XXXVII (e-205 (401) 2023-11), s. 25-28, Listopad 2023. Oddział Wrocławski PTTK. ISSN 1230-9931.