Ceyx
| Ceyx | |||
| Lacépède, 1799[1] | |||
 Zimorodek orientalny (C. erithaca) | |||
| Systematyka | |||
| Domena | eukarionty | ||
|---|---|---|---|
| Królestwo | zwierzęta | ||
| Typ | strunowce | ||
| Podtyp | kręgowce | ||
| Gromada | ptaki | ||
| Podgromada | Neornithes | ||
| Infragromada | ptaki neognatyczne | ||
| Rząd | kraskowe | ||
| Nadrodzina | Alcedinoidea | ||
| Rodzina | zimorodkowate | ||
| Podrodzina | zimorodki | ||
| Rodzaj | Ceyx | ||
| Typ nomenklatoryczny | |||
| Alcedo tridactyla Pallas, 1769 (= Alcedo erithaca Linnaeus, 1758) | |||
| Synonimy | |||
| | |||
| Gatunki | |||
| |||
| |||
| |||
Ceyx – rodzaj ptaków z podrodziny zimorodków (Alcedininae) w obrębie rodziny zimorodkowatych (Alcedinidae).
Rozmieszczenie geograficzne
Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Azji, Australii i Oceanii[8].
Morfologia
Długość ciała 11–22 cm; masa ciała samic 10–67 g, samców 10–57 g[8].
Systematyka
Rodzaj zdefiniował w 1799 roku francuski przyrodnik Bernard Germain de Lacépède w publikacji własnego autorstwa poświęconej systematyce ptaków[1]. Gatunkiem typowym jest (oznaczenie monotypowe) zimorodek orientalny (C. erithaca).
Etymologia
- Ceyx: łac. ceyx, ceycis ‘morski ptak’ różnie identyfikowany, od gr. κηυξ kēux, κηυκος kēukos ‘morski ptak’ wspomniany przez Dionizjusza oraz Lucjana i uznawany za identyczny z Halcyon. W mitologii greckiej Ceyx (pol. Keyks) był bluźnierczym mężem Alcyone (pol. Alkione), utonął w morzu i został przemieniony w zimorodka wraz z jego opuszczoną żoną, gdy ta odkryła jego ciało wyrzucone na brzeg[9].
- Alcyone: w mitologii greckiej Alcyone (pol. Alkione) to żona Ceyxa (pol. Keyks), która wraz z mężem została przemieniona w zimorodka[10]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Alcyone australis Swainson, 1837 (= Alcedo azurea Latham, 1801).
- Therosa: gr. θερος theros ‘lato’[11]. Gatunek typowy (późniejsze oznaczenie)[12]: Ceyx solitaria[a] Temminck, 1836.
- Ceycopsis: rodzaj Ceyx Lacépède, 1799 (zimorodek); gr. οψις opsis ‘wygląd’[13]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Dacelo fallax Schlegel, 1886.
- Micralcyone: gr. μικρος mikros ‘mały’; rodzaj Alcyone Swainson, 1837 (zimorodek)[14]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Alcyone pusilla halli Mathews, 1912.
- Cyanoceyx: gr. κυανος kuanos ‘ciemnoniebieski’; rodzaj Ceyx Lacépède, 1799 (zimorodek)[15]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Ceyx lepidus Temminck, 1836.
- Ceycalcyon: zbitka wyrazowa nazw rodzajów: Ceyx Lacépède, 1799 (zimorodek) oraz Alcyone Swainson, 1837 (zimorodek)[16]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Ceyx cyanopectus Lafresnaye, 1840.
- Argyroceyx: gr. αργυρος arguros ‘srebrny’, od αργος argos ‘lśniący, błyszczący’; rodzaj Ceyx Lacépède, 1799 (zimorodek)[17]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Ceyx argentatus Tweeddale, 1877.
Podział systematyczny
Do rodzaju należą następujące gatunki[18]:
- Ceyx sangirensis (A.B. Meyer & Wiglesworth, 1898) – zimorodek fioletoworzytny
- Ceyx fallax (Schlegel, 1866) – zimorodek pąsowy
- Ceyx pusillus Temminck, 1836 – zimorodek białoczelny
- Ceyx azureus (Latham, 1801) – zimorodek lazurowy
- Ceyx websteri (E. Hartert, 1898) – zimorodek atolowy
- Ceyx erithaca (Linnaeus, 1758) – zimorodek orientalny
- Ceyx rufidorsa Strickland, 1847 – zimorodek rdzawogrzbiety
- Ceyx melanurus (Kaup, 1848) – zimorodek filipiński
- Ceyx cyanopectus Lafresnaye, 1840 – zimorodek obrożny
- Ceyx nigrirostris Bourns & Worcester, 1894 – zimorodek przepasany
- Ceyx argentatus Tweeddale, 1877 – zimorodek srebrzysty
- Ceyx margarethae W. Blasius, 1890 – zimorodek niebieskawy
- Ceyx wallacii Sharpe, 1868 – zimorodek sulański
- Ceyx cajeli Wallace, 1863 – zimorodek czarnoskrzydły
- Ceyx lepidus Temminck, 1836 – zimorodek zmienny
- Ceyx solitarius Temminck, 1836 – zimorodek samotny
- Ceyx mulcatus Rothschild & E. Hartert, 1914 – zimorodek rdzawobrzuchy
- Ceyx sacerdotis E.P. Ramsay, 1882 – zimorodek płowobrzuchy
- Ceyx dispar Rothschild & E. Hartert, 1914 – zimorodek koralowy
- Ceyx gentianus Tristram, 1879 – zimorodek biało-niebieski
- Ceyx collectoris Rothschild & E. Hartert, 1901 – zimorodek rdzawouchy
- Ceyx nigromaxilla Rothschild & E. Hartert, 1905 – zimorodek wulkaniczny
- Ceyx malaitae Mayr, 1935 – zimorodek malaitański
- Ceyx meeki Rothschild, 1901 – zimorodek łuskowany
Uwagi
- ↑ Podgatunek C. lepidus.
Przypisy
- ↑ a b B.G. de Lacépède: Tableau des sous-classes, divisions, sous-divisions, ordres et genres des oiseaux. W: B.G. de Lacépède: Discours d’ouverture et de clôture du cours d’histoire naturelle, donné dans le Muséum national d’Histoire naturelle, l’an VII de la République, et tableaux méthodiques des mammifères et des oiseaux. Paris: Plassan, 1799, s. 10. (fr.).
- ↑ W. Swainson: On the natural history and classification of birds. Cz. 2. London: John Taylor, 1837, s. 336, seria: Cabinet cyclopaedia. Natural history. (ang.).
- ↑ Ch.-L. Bonaparte: Conspectus generum avium. T. 1. Lugduni Batavorum: Apud E.J. Brill, 1850, s. 158. (łac.).
- ↑ T. Salvadori. Monografia del Genere Ceyx Lacépède. „Atti della Reale Accademia delle scienze di Torino”. 4, s. 447, 1869. (wł.).
- ↑ G.M. Mathews. New generic names for Australian birds. „Austral Avian Record”. 1, s. 107, 1912–1913. (ang.).
- ↑ Mathews 1918–1919 ↓, s. 96.
- ↑ a b Mathews 1918–1919 ↓, s. 97.
- ↑ a b D.W.D.W. Winkler D.W.D.W., S.M. Billerman & I.J.S.M.B.& I.J. Lovette S.M. Billerman & I.J.S.M.B.& I.J., Kingfishers (Alcedinidae), version 1.0, [w:] S.M.S.M. Billerman, B.K.B.K. Keeney, P.G. Rodewald & T.S. Schulenberg (red.), Birds of the World, Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY 2020, DOI: 10.2173/bow.alcedi1.01 [dostęp 2020-10-14] (ang.), Ceyx.
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Ceyx [dostęp 2023-04-26] .
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Alcyone [dostęp 2023-04-26] .
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Therosa [dostęp 2023-04-26] .
- ↑ G.R. Gray: Catalogue of the genera and subgenera of birds contained in the British Museum. London: The Trustees, 1855, s. 16. (ang.).
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Ceycopsis [dostęp 2023-04-26] .
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Micralcyone [dostęp 2023-04-26] .
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Cyanoceyx [dostęp 2023-04-26] .
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Ceycalcyon [dostęp 2023-04-26] .
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Argyroceyx [dostęp 2023-04-26] .
- ↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Alcedininae Rafinesque, 1815 – zimorodki (wersja: 2024-06-16). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2024-08-25].
Bibliografia
- G.M. Mathews: The birds of Australia. Cz. 7. H.F. & G. Witherby: London, 1918–1919, s. 1–477. (ang.).
- The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).
