WikiMini

Bronisław Czuruk

Bronisław Czuruk
Data i miejsce urodzenia

4 października 1888
Fediukówka

Data i miejsce śmierci

21 czerwca 1943
Auschwitz-Birkenau

Zawód, zajęcie

urzędnik

Narodowość

polska

Rodzice

Jerzy, Franciszka z d. Bętkowska

Małżeństwo

Maria z d. Bajer

Dzieci

Krystyna

Krewni i powinowaci

Otton, Edward

Odznaczenia
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Walecznych (1920–1941, dwukrotnie) Medal Zwycięstwa (międzyaliancki)
Multimedia w Wikimedia Commons
Nagrobek Bronisława Czuruka na Cmentarzu Powązkowskim

Bronisław Franciszek Czuruk (ur. 4 października 1888 w Fediukówce, zm. 21 czerwca 1943 w Auschwitz-Birkenau) – polski urzędnik w II Rzeczypospolitej.

Pałac Potockich w Raju

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Urodził się 4 października 1888 w Fediukówce w ówczesnym powiecie taraszczańskim na obszarze Imperium Rosyjskiego[1]. Był synem Jerzego Ignacego Czuruka (oficer armii austriackiej, posądzony o szpiegostwo zbiegł pod Kijów, zostając plenipotentem w dobrch hr. Potockiego) i Franciszki z domu Bętkowskiej[2][3]. Miał braci Bolesława (1881-1950, nauczyciel, tłumacz), Ottona (1887–1945, oficer Wojska Polskiego), Leona (inżynier-cukiernik w Siedlcach, podczas I wojny ewakuowany w głąb ZSRR, tam pozostał, w 1937 oskarżony o szpiegostwo oraz sabotaż i rozstrzelany przez NKWD)[4], Karola (1893-1914, legionista poległy w bitwie pod Laskami)[5][6][7], Edwarda (1895–1981, oficer Wojska Polskiego) oraz siostry Kazimierę, Jadwigę, Krystynę i Helenę[8].

Został absolwentem gimnazjum w Kijowie. Był czynnym Akademickiego Klubu Turystycznego we Lwowie[9]. Podczas I wojny światowej służył w Legionie Puławskim, działał w Polskiej Organizacji Wojskowej. Aresztowany przez Rosjan został wywieziony na Syberię[10]. Podczas rewolucji został komisarzem bolszewickim, potem został aresztowany i zbiegł, przedostając się do Polski[10]. Po powrocie organizował oddziały podczas wojny polsko-ukraińskiej, a w 1921 uczestniczył w III powstaniu śląskim.

W okresie II Rzeczypospolitej pełnił funkcję pełnomocnika (plenipotenta) dóbr Jakuba hr. Potockiego w Raju[11]. Zgodnie z wolą zapisaną przez hr. Potockiego w testamencie z 22 września 1934, po jego śmierci (pięć dni później) został wykonawcą jego testamentu oraz objął funkcję pierwszego dyrektora Fundacji im. Jakuba hr. Potockiego[12][13]. Wykonując wolę spadkobiercy przekazywał majątek i dzieła sztuki narodowi polskiemu tudzież tworzył fundację na rzecz walki z nowotworami i gruźlicą[10]. Był właścicielem majątku Wąkola[8].

Jego żoną była Maria z domu Bajer (1889–1943), z którą miał córkę Krystynę (1922–1943). Zamieszkiwali przy ulicy Widok 16/1 w Warszawie[14].

Po wybuchu II wojny światowej i nastaniu okupacji niemieckiej działał w konspiracji, m.in. przy kolportażu podziemnej prasy i w ramach pomocy Żydom, wykonując dla nich fałszywe dokumenty[4]. Po przypadkowym zatrzymaniu Bronisława Czuruka, dokonaniu rewizji i aresztowaniu żony i córki, wszyscy troje zostali przewiezieni do obozu Auschwitz-Birkenau, gdzie ponieśli śmierć (Bronisław Czuruk 21 czerwca 1943[15][16][a]. Symbolicznie został upamiętniony na grobowcu rodzinnym na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kw. 204-6-14/15)[17].

Odznaczenia i ordery

[edytuj | edytuj kod]

Uwagi

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Tu podano 16 czerwca 1943. Barbara Konarska-Pabiniak. Edward Stanisław Czuruk – bohater obrony Płocka w 1920 r. Nieznane losy rodziny. „Notatki Płockie”. 3 (228), s. 11, 2011. 

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Bronisław Franciszek Czuruk. wbh.wp.mil.pl. [dostęp 2021-02-16].
  2. ↑ Gluza 2007 ↓, s. 172.
  3. ↑ Bolesław Czuruk. myheritage.pl. [dostęp 2021-02-16].
  4. ↑ a b Gluza 2007 ↓, s. 174.
  5. ↑ Karol Czuruk. wbh.wp.mil.pl. [dostęp 2021-02-16].
  6. ↑ Pismo Biura Wywiadowczego Małopolskiego Oddziału Okręgowego Polskiego Towarzystwa Czerwonego Krzyża we Lwowie do Bolesława Czuruka z informacją o Karolu Czuruku, objętego listą strat 1-go pp. Leg.. dlibra.karta.org.pl. [dostęp 2021-02-16].
  7. ↑ Karol Czuruk. zolnierze-niepodleglosci.pl. [dostęp 2021-02-16].
  8. ↑ a b Gluza 2007 ↓, s. 175.
  9. ↑ Sprawozdanie roczne Akademickiego Klubu Turystycznego we Lwowie za rok 1910. Lwów: 1911, s. 19.
  10. ↑ a b c Gluza 2007 ↓, s. 173.
  11. ↑ Odznaczenie działacza w Brzeżanach. „Wschód. Prasowa Agencja Informacyjna”, s. 2, nr 463 z 28 grudnia 1933. 
  12. ↑ Historia Fundacji im. Jakuba hr. Potockiego. fpotockiego.org.pl. [dostęp 2016-04-06].
  13. ↑ Ogłoszenie. „Gazeta Lwowska”, s. 2, nr 220 z 26 września 1935. 
  14. ↑ Książka telefoniczna 1939. genealogyindexer.org, 1939. [dostęp 2016-04-06].
  15. ↑ Księga zgonów z Auschwitz. 1995, s. 200.
  16. ↑ Bronisław Franciszek Czuruk. base.auschwitz.org. [dostęp 2021-02-16].
  17. ↑ Cmentarz Stare Powązki: FRANCISZKA CZURUK, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2021-02-16].
  18. ↑ M.P. z 1932 r. nr 259, poz. 295 „za zasługi na polu pracy społecznej”.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]