Braunit
Braunit | |||
Właściwości chemiczne i fizyczne | |||
Skład chemiczny | Mn2+Mn3+6SiO4O20 | ||
---|---|---|---|
Twardość w skali Mohsa | 6–6,5 | ||
Przełam | nierówny | ||
Łupliwość | dobra do doskonałej | ||
Pokrój kryształu | tzw. pseudooktaedry | ||
Układ krystalograficzny | |||
Właściwości mechaniczne | kruchy | ||
Gęstość minerału | 4,8 g/cm³ | ||
Właściwości optyczne | |||
Barwa | czarna do brunatnoczarnej | ||
Rysa | brunatnoczarna, czarna | ||
Połysk | metaliczny | ||
|
Braunit – rzadki minerał z gromady krzemianów, tlenokrzemian manganu o wzorze Mn2+Mn3+6SiO4O20 (tlenek manganu(III)). Jego nazwa pochodzi od nazwiska niemieckiego badacza K. Brauna.
Charakterystyka
Właściwości
Tworzy kryształy o pokroju bipiramid i pseudooktaedrów. Tworzy skupienia zbite, ziemiste, skorupowe. Jest kruchy, nieprzezroczysty, o tłustym lub metalicznym połysku. Niekiedy zawiera domieszki żelaza, wapnia, boru, baru. Rozpuszcza się w HCl, HNO3. Ma własności magnetyczne.
Występowanie
Stanowi składnik złóż manganu, spotykany jest w żyłach kruszcowych i skarnach. Minerałami współwystępującymi są: piroluzyt, hausmanit, manganit, psylomelan, magnetyt, baryt, kalcyt, kwarc, syderyt.
Największe złoża tego minerału występują w Kazachstanie – Dżezkazgan, Rosji – na Uralu, w Indiach – Sitapar, w Brazylii – Ouro Preto, Minas Gerais, w Południowej Afryce, USA – Teksas, Arkansas, Arizona. W Europiewystepuje w Szwecji – Nordmark, Jakobsberg i Niemczech.
W Polsce został znaleziony w okolicach Wałbrzycha.
Zastosowanie
- jedna z ważniejszych rud manganu, zawiera do 87% MnO2.
- stosowany do otrzymywania czystego pierwiastka.
- poszukiwany kamień kolekcjonerski
Bibliografia
- Braunit w WIEM.pl. [dostęp 2011-02-25].
- R Duda, L Reji: Wielka Encyklopedia Minerałów. Elipsa 2. ISBN 83-86013-00-1.
- W Schumann: Minerały świata. Almapress. ISBN 83-7020-313-2.
- J Parafiniuk: Minerały systematyczny katalog 2004. Warszawa: Towarzystwo Geologiczne „Spirifer”, 2005.
- SNL: braunitt
- identyfikator minerału w Mindat: 757