Arvo Pärt

Arvo Pärt

Arvo Pärt (2008)
Data i miejsce urodzenia	11 września 1935 Paide
Gatunki	muzyka poważna
Zawód	kompozytor
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach

Arvo Pärt (ur. 11 września 1935 w Paide) – estoński kompozytor.

Studiował w konserwatorium w Tallinnie pod kierunkiem Heino Ellera.

Początkowo komponował w stylu neoklasycystycznym, następnie eksperymentował z awangardą.

Po okresie przerwy stworzył oryginalny styl „tintinnabuli” (łac. dzwonek), którego nazwa pochodzi od podobieństwa muzyki do grających dzwonków. To podejście kompozytor tłumaczy następująco: Odkryłem, że wystarczy mi, gdy pięknie zagrana jest pojedyncza nuta. Ona sama, albo cichy rytm, albo moment ciszy – przynoszą mi wytchnienie^[1].

Twórczość Arvo Pärta nie reprezentuje (jak niektórzy uważają błędnie) nurtu zwanego minimalizmem. Nawiązuje natomiast do hezychii (z gr. uciszenie), praktyk medytacyjno-ascetycznych mnichów ze Świętej Góry Atos. Twórczość ta oparta jest na redukcjonizmie mającym na celu stworzenie atmosfery kontemplacji właściwej dla tekstów, którymi kompozytor się posługuje, czyli najczęściej należącymi do religii i liturgii rzymskokatolickiej. Jak sam kompozytor mówi, muzyka ta ma więcej wspólnego z wielowiekową tradycją chorału gregoriańskiego i polifonii renesansowej, niż z twórczością minimalistów amerykańskich, takich jak Steve Reich. Jednocześnie w warstwie estetycznej bliska jest założeniom koncepcji minimalistycznych, obecnych w nurcie XX-wiecznego nurtu „minimalizmu duchowego” (Sofija Gubajdulina, John Tavener, Henryk Mikołaj Górecki), także pojawiających się w twórczości kompozytorów amerykańskich (Morton Feldman). Najprostsze formy muzyczne i skromne instrumentarium tworzą muzykę pełną pokory, a zarazem czystą i szlachetną. Dzieło Estończyka przeniknięte jest na wskroś subtelną metafizyką, stając się źródłem doznań mistycznych.

Laureat m.in. Wielkiej Nagrody Kulturalnej Stowarzyszenia Estońskiego w Sztokholmie (1983) oraz Nagrody im. Herdera przyznawanej przez Uniwersytet Wiedeński (2000). W 2008 został laureatem prestiżowej duńskiej Nagrody Fundacji Muzycznej Léonie Sonning.

W roku 2009 wydana została płyta In Principio, zawierająca kompozycje napisane w latach 1989–2005. Jedna z nich, „Cecilia, Vergine Romana”, została pierwszy raz zaprezentowana w Turynie z okazji igrzysk olimpijskich w 2006 roku.

Na jego cześć została nazwana odkryta w 1986 roku planetoida z pasa głównego asteroid (4087) Pärt^[2].

• 1964: Operator Klaps w królestwie grzybów
• 1968: Kraina władcy kamienia
• 1973: Kolorowe ołówki
• 1978: Test pilota Pirxa

• Order Herbu Państwowego II Klasy (Estonia, 1998)^[3]
• Komandor Orderu Sztuki i Literatury (Francja, 2001)^[3]
• Order Herbu Państwowego I Klasy (Estonia, 2006)^[3]
• Krzyż Oficerski za Naukę i Sztukę (Austria, 2008)^[4]
• Legia Honorowa (Francja, 2011)^[5]
• Oficer Orderu Zasługi Kulturalnej Kategorii E (Rumunia, 2015)^[6]
• Medal Per Artem ad Deum (Papieska Rada ds. Kultury, 2016)^[7]
• Komandor Orderu Oranje-Nassau (Holandia, 2018)^[8]
• Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (Polska, 2018)^[9]
• Doktor honoris causa Uniwersytetu Muzycznego Fryderyka Chopina (Polska, 2018)^[10]
• Krzyż Uznania II Klasy (Łotwa, 2019)^[11]
• Krzyż Wielki Orderu Zasługi Republiki Federalnej Niemiec (Niemcy, 2021)^[12]
• Krzyż Zasługi I klasy MSZ (Estonia, 2022)^[13]
• Oficer Orderu Korony Dębowej (Luksemburg, 2022)^[14]
• Krzyż Wielki Orderu Gwiazdy Polarnej (Szwecja, 2023)^[15]
• Polar Music Prize (Szwecja, 2023)^[16]
• Komandor Orderu Zasługi Kulturalnej (Monako, 2025)^[17]

• arvopart.info
• David Pinkerton's Arvo Pärt Information Archiv
• Utwory Arvo Pärt na YouTube