Arend Dickmann

Arendt Dickmann

Fotografia obrazu nieznanego autorstwa z XVII w.
admirał
Data i miejsce urodzenia	1572 Delft
Data i miejsce śmierci	1627 Zatoka Gdańska
Przebieg służby
Lata służby	1626–1627
Stanowiska	głównodowodzący
Główne wojny i bitwy	bitwa pod Oliwą
Multimedia w Wikimedia Commons

Arend Dickmann, właściwie Arend Dijckman (ur. 1572 w Delfcie, zm. 28 listopada 1627 koło Gdańska) – admirał polskiej floty wojennej, zwycięzca w bitwie pod Oliwą.

Arendt Dickmann był Holendrem, urodził się w 1572 roku w Delfcie. Od 1608 roku mieszkał w Gdańsku, gdzie był kapitanem i armatorem statku handlowego transportującego zboże i drewno dębowe^[1]. Należał do Związku Gdańskich Kapitanów Morskich.

W 1626 roku, podczas wojny polsko–szwedzkiej, wstąpił na służbę polskiego króla Zygmunta III Wazy. Przed bitwą pod Oliwą, 24 listopada 1627 roku został wyznaczony na stanowisko admirała (głównodowodzącego) polskiej floty biorącej udział w bitwie, na galeonie "Święty Jerzy". W czasie bitwy, 28 listopada 1627, będąc na pokładzie zdobytego już szwedzkiego galeonu "Tigern", poniósł śmierć na skutek trafienia w nogi przypadkową kulą artyleryjską (wystrzeloną prawdopodobnie z "Pelikanena" lub omyłkowo z "Latającego Jelenia")^[2].

Uroczysty pogrzeb na koszt króla miał miejsce 2 grudnia w Gdańsku, w kościele Mariackim. Przed trumną pędzono 33 pary powiązanych jeńców szwedzkich. Trumnie towarzyszyła kompania honorowa piechoty morskiej, królewscy komisarze i rada miasta^[3]. Trumnę z ciałem admirała – jak ustalili w 2006 r. dzięki badaniom archiwalnym Stanisława Flis i Jakub Szczepański – złożono przy północnej ścianie prezbiterium w krypcie nr 238, koło kaplicy Ścięcia św. Jana^[4].

2 grudnia 2007 r. ks. Stanisław Bogdanowicz, proboszcz Bazyliki Mariackiej, poświęcił nową płytę nagrobną umieszczoną nad kryptą ze szczątkami Dickmanna, wykonaną dzięki pomocy finansowej Akademii Marynarki Wojennej w Gdyni, Akademii Obrony Narodowej w Warszawie i Ministerstwa Gospodarki Morskiej^[5][6].

• Nazwę "Admirał Dickmann" nosił w okresie międzywojennym jeden z okrętów polskiej Flotylli Rzecznej Marynarki Wojennej^[7].
• 25 maja 2007 roku imię "Admirała Arendta Dickmana" i nazwę wyróżniającą "Oliwski" otrzymał 6 Ośrodek Radioelektroniczny w Gdyni.
• Nazwę Dickmanna otrzymały ulice w Gdyni Oksywiu oraz Gdańsku Oliwie.
• W kruchcie kościoła św. Michała Archanioła w Gdyni-Oksywiu znajduje się epitafium Arenda Dickmanna.
• Postaci Dickmanna pisarz Jacek Komuda poświęcił dylogię Galeony Wojny wydaną nakładem Fabryki Słów w 2008 roku.
• Admirał jest także bohaterem utworu Oliwska Szanta wykonywanego przez zespół Cztery Refy.
• Na terenie Oliwy działa drużyna harcerska jego imienia (17 Oliwska Drużyna Harcerska im. Arenda Dickmanna).
• Jest patronem dzwonu e3 carillonu Ratusza Głównego Miasta w Gdańsku^[8].

• Cieślak Edmund, Dickmann Arndt, w: Słownik Biograficzny Pomorza Nadwiślańskiego, t. I, Gdańsk 1992, s. 328–329.
• Kotarski Edmund, Literacki Gdańsk o postaci Arenda Dickmana, w: Dziedzictwo i tradycja. Szkice o literaturze staropolskiej, Gdańsk 1990, s. 303–320.