Ann Radcliffe

Data i miejsce urodzenia

9 lipca 1764
Londyn

Data i miejsce śmierci

7 lutego 1823
Londyn

Narodowość

brytyjska

Język

angielski

Dziedzina sztuki

poezja
literatura piękna

Ważne dzieła

Tajemnice zamku Udolpho
Italczyk albo Konfesjonał Czarnych Pokutników

Multimedia w Wikimedia Commons

Ann Radcliffe (ur. 9 lipca 1764 w Londynie, zm. 7 lutego 1823 tamże) – angielska preromantyczna poetka i powieściopisarka, która wywarła wielki wpływ na twórców dojrzałego romantyzmu. Autorka licznych romansów sentymentalnych oraz powieści gotyckich, uważana za prekursorkę horroru oraz "melodramatu w literaturze"^[1]. Za życia nazywana Szekspirem powieściopisarzy^[1]. Jej postać stała się dla Edgara Allana Poego inspiracją do napisania Portretu owalnego.

Życie

Ann Radcliffe urodziła się w dzielnicy Londynu Holborn, w zamożnej rodzinie mieszczańskiej Wardów. W 1787 w Bath wyszła za mąż za wydawcę i właściciela magazynu The English Chronicle, Williama Radcliffe'a, z którym nie miała dzieci. W tym czasie zwiedziła Holandię i Nadrenię, zafascynowała się również obrazami francuskich i włoskich pejzażystów. Czytała bardzo dużo, zwłaszcza Szekspira, Miltona, Spensera czy Collinsa. Zmarła w 1823, prawdopodobnie z powodu zapalenia płuc.

Twórczość

Pisarstwo Ann Radcliffe narodziło się dość przypadkowo; z początku miało być sposobem walki z tęsknotą za wiecznie nieobecnym w domu mężem, z czasem przeradzając się w pasję i przekonanie w moc własnego pisarstwa. Pierwszymi dziełami Radcliffe były powieści sentymentalne oraz romanse, które w późniejszym czasie inspirowały takie twórczynie jak: Jane Austen czy Charlotte Brontë. Sławna stała się dzięki tzw. romansom grozy, zwanym też powieściami gotyckimi, w których elementy grozy właściwe dla dojrzałego romantyzmu wzbogacają sentymentalną fabułę. Dzięki powieściom: Tajemnice zamku Udolpho (The Mysteries of Udolpho) oraz Italczyk albo konfesjonał czarnych pokutników (The Italian), Radcliffe zwykło się współcześnie stawiać obok Horacego Walpole’a i Matthew Gregory Lewisa w rzędzie największych prekursorów literatury grozy. Cechą charakterystyczną pisarstwa Radcliffe (w odróżnieniu od dwóch pozostałych wymienionych pisarzy) była drobiazgowa analiza racjonalistyczna wszelkich wykreowanych wcześniej wątków irracjonalnych, co z kolei bliskie jest duchowi Oświecenia. Powieści Radcliffe wypełniają opisy egzotycznych miejsc, których autorka nigdy w życiu nie zwiedziła, znajomość ich opierając wyłącznie na dziełach malarskich i literackich.

Wpływ

Wpływ pisarstwa Radcliffe na późniejszych twórców ocenia się jako duży. Do grona pisarzy zafascynowanych jej twórczością należeli: Edgar Allan Poe, Juliusz Verne czy Arthur Conan Doyle; racjonalizm autorki Italczyka imponował bowiem pionierom powieści kryminalnej i detektywistycznej. Inni twórcy poddani wpływom Radcliffe to: John Keats, George Gordon Byron, Percy Bysshe Shelley, William Wordsworth, Samuel Taylor Coleridge, Charles Dickens, Daphne du Maurier oraz XIX-wieczne pisarki nurtu kobiecego – wspomniana wyżej Austen i Brontë, Elizabeth Barrett Browning. Ann Radcliffe inspirowała również polskich twórców romantycznych – Zygmunta Krasińskiego oraz Annę Mostowską.

Dzieła

The Castles of Athlin and Dunbayne (1789)
The Sicilian Romance (1790)
The Romance of the Forest (1791)
Tajemnice zamku Udolpho (The Mysteries of Udolpho, 1794)
Italczyk albo Konfesjonał Czarnych Pokutników (The Italian or the Confessional of the Black Penitents, 1796)