| |
 major dyplomowany artylerii
| |
| Data i miejsce urodzenia |
21 listopada 1897 |
|---|---|
| Data śmierci |
po 1945 |
| Przebieg służby | |
| Siły zbrojne | |
| Jednostki |
Kwatera Główna Artylerii Dywizyjnej 1 Dywizji Pancernej |
| Stanowiska |
I oficer sztabu |
| Główne wojny i bitwy |
I wojna światowa |
.jpg){kind=small}
| |
| Odznaczenia | |
         
| |
Aleksander Sulewski h. Pomian (ur. 21 listopada 1897 w Grandziczach, zm. po 1945) – major dyplomowany artylerii Wojska Polskiego, działacz niepodległościowy, kawaler Orderu Virtuti Militari.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Urodził się 21 listopada 1897 w majątku Grandzicze, w ówczesnym powiecie grodzieńskim guberni grodzieńskiej, w rodzinie Mikołaja (1859–1943), generała brygady Wojska Polskiego i Kazimiery z domu Worytko h. Sas (ur. 1876)[1][2]. W 1907 rozpoczął naukę w gimnazjum w Grodnie, jesienią 1912 przeniósł się do gimnazjum w Wilnie, a wiosną 1915 do gimnazjum w Moskwie, gdzie w czerwcu 1916 zdał maturę[1].
Od 20 sierpnia 1916 jako wolontariusz służył w 2 Turkiestańskiej Brygadzie Artylerii[1]. Do grudnia 1917 walczył na froncie południowo-zachodnim[1]. 20 lutego 1918 wstąpił do I Korpusu Polskiego w Rosji, a po jego rozbrojeniu został internowany przez Niemców w obozie pod Kownem[1]. W lipcu został zwolniony z obozu, a w listopadzie 1918 przyjechał do Warszawy, gdzie wstąpił do 3 pułku ułanów[1]. W styczniu 1919 został przeniesiony do 1 baterii konnej, późniejszej 1 baterii 1 dywizjonu artylerii konnej[1]. W jej szeregach walczył aż do zawieszenia broni[1]. 7 czerwca 1920 jako obserwator artylerii został ranny w walce pod wsią Stare Kruki w powiecie dziśnieńskim[1]. Awansował na plutonowego. Wyróżnił się w czasie zagonu na Korosteń[1]. 19 października 1920 porucznik Stanisław Kopański sporządził wniosek na odznaczenie orderem „Virtuti Militari”, w którym napisał: „5 października br. pod wsią Katerynówką, gdy czołowy działon zajął pozycję na ochotnika wybiegł o kilkaset kroków przed punkt obserwacyjny na absolutnie odkryty i ostrzeliwany przez nieprzyjaciela teren, by zaobserwować ugrupowanie bojowe nieprzyjaciela, przez co w znacznej mierze przyczynił się do skutecznego skierowania ognia”[1].
W listopadzie 1920 został skierowany do Szkoły Podchorążych Artylerii w Poznaniu[1]. W marcu 1921, po ukończeniu szkoły, został mianowany podchorążym i przydzielony do macierzystego 1 dywizjonu artylerii konnej[1]. Na stopień podporucznika został mianowany z dniem 1 września 1921 w artylerii[3]. Służbę w 1 dak, który stacjonował w stołecznym garnizonie pełnił przez kolejnych dziewięć lat[4][5][6]. W międzyczasie (3 maja 1922) został zweryfikowany w stopniu podporucznika ze starszeństwem od 1 czerwca 1919 i 16. lokatą w korpusie oficerów artylerii[7]. 12 lutego 1923 prezydent RP awansował go z dniem 1 stycznia 1923 na porucznika ze starszeństwem z 1 czerwca 1920 i 6. lokatą w korpusie oficerów artylerii[8][9][10][11]. 27 stycznia 1930 prezydent RP nadał mu z dniem 1 stycznia 1930 stopień kapitana w korpusie oficerów artylerii i 46. lokatą[12][13].
5 stycznia 1931 został powołany do Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie, w charakterze słuchacza kursu 1930/32[14][15][16]. 1 listopada 1932, po ukończeniu kursu i otrzymaniu dyplomu naukowego oficera dyplomowanego, został przeniesiony do 6 Samodzielnej Brygady Kawalerii w Stanisławowie na stanowisko I oficera sztabu[17][1]. W listopadzie 1934 został przeniesiony do Departamentu Dowodzenia Ogólnego Ministerstwa Spraw Wojskowych w Warszawie[18]. Na stopień majora został awansowany ze starszeństwem z 19 marca 1938 i 29. lokatą w korpusie oficerów artylerii[19][20]. W marcu 1939 pełnił służbę w Departamencie Artylerii MSWojsk. na stanowisku kierownika referatu ogólnego[21].
W czerwcu 1940, w czasie ewakuacji Wojska Polskiego z Francji do Wielkiej Brytanii pełnił w zastępstwie obowiązki szefa sztabu Dowództwa Okręgu Wojskowego[22]. Od 14 sierpnia do 20 września 1940 pełnił służbę w Obozie Oficerskim Nr II w Rothesay na stanowisku zastępcy dyrektora nauk[23]. W grudniu 1942 został przeniesiony ze sztabu 10 Brygady Kawalerii Pancernej na stanowisko szefa sztabu Grupy Wojsk Wspierających 1 Dywizji Pancernej[24]. 20 listopada 1943 został zatwierdzony na stanowisku I oficera sztabu dowódcy artylerii dywizyjnej 1 DPanc.[25]. Na tym stanowisku wziął udział w kampanii we Francji, Belgii, Holandii i Niemczech 1944–1945[26].
Ordery i odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]- Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari nr 3318 – 3 lutego 1922[27][28][29]
- Krzyż Walecznych[30]
- Medal Niepodległości – 23 grudnia 1933 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”[31][2][32]
- Srebrny Krzyż Zasługi[19][33]
- Medal za Ratowanie Ginących[1]
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921[1]
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości[1]
- Odznaka za Rany i Kontuzje z jedną gwiazdką[1]
- Odznaka pamiątkowa artylerii konnej II RP[1]
- Medal Zwycięstwa[6]
- łotewski Medal Pamiątkowy 1918-1928 – 6 sierpnia 1929[34]
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s Sulewski Aleksander. [w:] Kolekcja Orderu Wojennego Virtuti Militari, sygn. I.482.12-727 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2025-01-25].
- ↑ a b Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2025-01-25].
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 38 z 8 października 1921, s. 1402.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 801.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 720.
- ↑ a b Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 420.
- ↑ Lista starszeństwa 1922 ↓, s. 215.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 9 z 15 lutego 1923, s. 102.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 828.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 752.
- ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 476.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 2 z 28 stycznia 1930, s. 28.
- ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 195.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 16 stycznia 1932, s. 6.
- ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 800.
- ↑ Stawecki 1997 ↓, s. 97.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 13 z 9 grudnia 1932, s. 406.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 22 grudnia 1934, s. 263.
- ↑ a b Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 166.
- ↑ Rybka i Stepan 2021 ↓, s. 474.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 434.
- ↑ Rozkazy dzienne ↓, s. 51.
- ↑ Rozkazy dzienne ↓, s. 4, 51.
- ↑ Tym 2009 ↓, s. 153, 436.
- ↑ Tym 2009 ↓, s. 242.
- ↑ Tym 2009 ↓, s. 547.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 2 z 18 lutego 1922, s. 105.
- ↑ Dereń 1938 ↓, s. 427.
- ↑ Floryanowicz 1929 ↓, s. 29.
- ↑ Grudziński 1990 ↓, s. 282.
- ↑ M.P. z 1934 r. nr 6, poz. 12.
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2025-01-25].
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2025-01-25].
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 12 z 6 sierpnia 1929, s. 243.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2023-10-30].
- Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922.
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
- Komenda Stacji Zbornej Oficerów Rothesay. Rozkazy dzienne 1940–1941, sygn. R.8. Instytut Polski i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie. [dostęp 2023-06-30].
- Andrzej Dereń: Lista kawalerzystów i artylerzystów konnych odznaczonych Orderem Wojennym „Virtuti Militari”. W: Księga Jazdy Polskiej. Bolesław Wieniawa-Długoszowski (red.) Bronisław Rakowski (red.) Władysław Dziewanowski (red.) Karol Koźmiński (red.) Stanisław Strumph-Wojtkiewicz (red.) Stanisław Ostoja-Chrostowski (red.) Stanisław Haykowski (ilust.). Warszawa: Zakłady Graficzne Instytutu Wydawniczego „Biblioteka Polska”, 1938.
- Ksawery Floryanowicz: Zarys historji wojennej 1-go dywizjonu artylerii konnej imienia gen. Józefa Bema. Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne, 1929, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
- Antoni Grudziński: Lista żołnierzy odznaczonych zestawiona na podstawie Dzienników Personalnych Naczelnego Wodza i Ministra Obrony Narodowej oraz Rozkazów Dziennych 1 Dywizji Pancernej. W: Stanisław Maczek: Od podwody do czołga. Lublin: Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 1990.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935–1939. Wyd. 2 poszerzone. Warszawa: Wydawnictwo Tetragon, 2021. ISBN 978-83-66687-09-7.
- Piotr Stawecki: Oficerowie dyplomowani wojska Drugiej Rzeczypospolitej. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1997. ISBN 83-04-04390-4.
- Juliusz Tym: 1. Dywizja Pancerna. Organizacja i wyszkolenie. Warszawa: ZP Grupa Sp. z o.o., 2009. ISBN 978-83-61529-27-9.