1 Belgijska Brygada

1 Belgijska Brygada

Brygada wkracza do wyzwolonej Brukseli, 4 września 1944
Historia
Państwo	Belgia  Luksemburg
Sformowanie	styczeń 1943
Rozformowanie	17 listopada 1945
Nazwa wyróżniająca	Brygada Pirona
Dowódcy
Pierwszy	Jean-Baptiste Piron
Działania zbrojne
II wojna światowa
Organizacja
Formacja	piechota, wojska zmechanizowane, artyleria, wojska inżynieryjne i oddziały wsparcia
Podległość	Dywizja Pancerna Gwardii

1 Belgijska Brygada, zwana też Brygadą Pirona – belgijska formacja zbrojna walcząca u boku aliantów zachodnich podczas II wojny światowej

Po agresji Niemiec na Belgię 10 maja 1940 r. władze belgijskie 22 maja wysłały do Londynu misję wojskową pod kierownictwem gen. Victora van Strydonck de Burkela. W wyniku rozmów utworzono w miejscowości Penally w Walii obóz dla oficerów i żołnierzy belgijskiej armii, którym udałoby się przedostać do Wielkiej Brytanii. Po kapitulacji Belgów 28 maja, gen. V. van Strydonck de Burkel został mianowany komendantem obozu, zaś w czerwcu 1940 r. – dowódcą Belgijskich Sił Zbrojnych w Wielkiej Brytanii. W sierpniu spośród ok. 700 żołnierzy belgijskich przebywających w obozie w Penally sformowano Oddział Bojowy i Oddział Saperski, połączone następnie w 1 Kompanię Strzelecką. Wkrótce powstały też 2 i 3 Kompanie Strzeleckie. 8 listopada utworzono Kompanię Sztabową. Pod koniec grudnia oddziały te zostały połączone w 1 Batalion Strzelecki liczący 825 ludzi. W związku z dopływem nowych ochotników 3 stycznia 1941 r. powstała Bateria Artylerii, zaś na pocz. lutego – Szwadron Samochodów Pancernych. 15 lutego Belgowie uczestniczyli w uroczystej paradzie przed Hubertem Pierlotem, premierem belgijskiego rządu na uchodźstwie. Pod koniec czerwca w skład jednostki włączono kompanię sformowaną z Belgów mieszkających w Kanadzie. Belgijscy żołnierze prowadzili coraz aktywniejsze szkolenie bojowe, otrzymując systematycznie kolejne partie sprzętu wojskowego. Pod koniec kwietnia 1942 r. otrzymali oni pierwsze zadanie bojowe – Szwadron Samochodów Pancernych miał patrolować wybrzeże walijskie w rejonie Pembrey i Kidwelly. W tym czasie tytuł najwyższego oficera, odpowiedzialnego za organizację i szkolenie 1 Batalionu Strzeleckiego, otrzymał mjr Jean-Baptiste Piron. W sierpniu z jednostki odeszli ochotnicy do samodzielnych oddziałów Commando, tworzonych przez Brytyjczyków spośród Belgów, Holendrów, Norwegów, Francuzów i Polaków. 23 września mjr J.B. Piron objął dowództwo 1 Batalionu Strzeleckiego.

Na przełomie grudnia 1942 r. i stycznia 1943 r. Belgijskie Siły Zbrojne w Wielkiej Brytanii zostały przeorganizowane, w wyniku czego 1 Batalion Strzelecki przemianowano na 1 Belgijską Brygadę. Składała się ona z trzech oddziałów zmotoryzowanych (w sile wzmocnionej kompanii), po ok. 300 żołnierzy każdy. W końcu marca w ramach baterii artylerii sformowano pododdział luksemburski liczący 70 ludzi, b. żołnierzy armii Luksemburga. Latem dowództwo alianckie podjęło decyzję o udziale Brygady w walkach z Niemcami na kontynencie. Od stycznia 1944 r. Belgowie ćwiczyli operacje desantowe w rejonie miejscowości Ramsgate. W związku z tym otrzymała one nowe uzbrojenie, przeznaczone do walk frontowych. 29 lipca przyszedł rozkaz przemaszerowania do Tilbury i przygotowania się do zaokrętowania.

1 Belgijska Brygada 7 i 8 sierpnia 1944 r. wylądowała na wybrzeżu francuskiej Normandii w Arromanches (pojazdy) i Courseulles (żołnierze). Została przydzielona do brytyjskiej 6 Dywizji Spadochronowej pod dowództwem gen. mjr. Roya Gale’a wchodzącej w skład 1 Armii Kanadyjskiej gen. Harry’ego Crerara. Pierwszą misją Belgów, stanowiących rezerwę brytyjskich spadochroniarzy, było patrolowanie lewego brzegu rzeki Orne. Od 13 sierpnia znajdowali się oni w kontakcie bojowym z wojskami niemieckimi. 17 sierpnia Brygada rozpoczęła działania ofensywne, zajmując w ciężkich walkach miejscowości Franceville, Cabourg, Auberville, Villers-sur-Mer, Deauville, Touques, Honfleur. Ciężkie walki w Normandii trwały do pierwszych dni września, kiedy Brygada przeszła do Arras.

Kolejnym miejscem walki była ojczyzna, której granica została przekroczona 3 września w miejscowości Rongy. Następnego dnia wydzielone pododdziały Brygady w sile ok. 200 ludzi wraz z wojskami brytyjskimi osiągnęły przedmieścia Brukseli, witane przez tłumy mieszkańców. Wkrótce została opanowana cała stolica Belgii. 8 września wyzwolono Liège, a następnie Tienen, Roosbeek i Saint-Trond. Dowódcy Brygady, mjr. J.B. Pironowi, wizytę złożył w Brukseli marszałek Bernard Law Montgomery, gratulując sukcesów podczas walk w Normandii i Belgii. Od 11 września Belgowie przeszli pod zwierzchnictwo brytyjskiej 8 Brygady Pancernej ze składu XXX Korpusu. Następnego dnia opanowali obóz jeniecki w miejscowości Bourg-Léopold, z którego uwolnili ponad 900 jeńców.

22 września zmieniono podległość na VIII Korpus i Brygada weszła na terytorium Holandii w rejonie Maaseyk. Tam przeszła z kolei pod rozkazy kanadyjskiego II Korpusu, otrzymując oddział wsparcia złożony z czołgów i niszczycieli czołgów. 5 października jednostkę wizytował niespodziewanie belgijski książę-regent. W tym okresie prowadziła ona ciężkie walki nad kanałem Wessem, ponosząc spore straty. 31 października przeszła pod zwierzchnictwo brytyjskiej 53 Dywizji Piechoty. Przeniesiono ją wówczas w rejon miejscowości Hussel i Elf.

17 listopada Belgowie zostali wycofani na odpoczynek w rejon Leuven. 20 listopada przeszli do Belgii w rejon miejscowości St. Nicolas – Hamme – Tamise. Tam przeprowadzono reorganizację Brygady według wzorów brytyjskich. Szwadron Samochodów Pancernych i Bateria Artylerii zostały rozwinięte do wielkości pułku, zaś Kompania Saperska stała się 1 Batalionem Saperów. Trzy dotychczasowe oddziały zmotoryzowane przeorganizowano w bataliony piechoty zmotoryzowanej. Skład organizacyjny Brygady, liczącej ok. 2,5 tys. ludzi, był następujący:

• dowództwo i sztab
• kompania sztabowa
• trzy bataliony piechoty zmotoryzowanej, każdy mający kompanię sztabową, cztery kompanie fizylierów, grupę moździerzową (6 moździerzy), grupę ppanc. (6 działek ppanc.), grupę saperów i grupę zmechanizowaną (13 transporterów Bren-Carrier)
• samodzielna kompania karabinów maszynowych (12 ckm i 6 moździerzy)
• kompania transportowo-zaopatrzeniowa
• kompania remontowa
• szpital polowy
• kompania żandarmerii wojskowej
• grupa brytyjskich oficerów łącznikowych

Pod koniec marca 1945 r. Brygada wznowiła działania wojenne na obszarze Holandii w rejonie Lommel. Wydzielono z niej 2 batalion, który działał samodzielnie i dołączył do reszty jednostki już po zakończeniu wojny. Od 3 kwietnia Brygada podlegała zwierzchnictwu kanadyjskiej 5 Dywizji Pancernej ze składu I Korpusu kanadyjskiego. Walczyła wówczas nad rzeką Waal. 21 kwietnia odwiedził ją belgijski minister obrony narodowej Léon Mundeleer. 23 kwietnia miał miejsce ostatni atak Niemców na pozycje Brygady zajmowane nad Mozą. 5 maja o północy zaczęło obowiązywać zawieszenie broni aż do kapitulacji wojsk niemieckich 8 maja. Zastała ona Belgów w rejonie miejscowości Culemborg.

W połowie maja Brygada przeszła na terytorium Niemiec, rozpoczynając ich okupację (okolice Lüdenscheid koło Münster). 15 grudnia została rozwiązana.

Została odznaczona belgijskim i francuskim krzyżami wojennymi.

• History of the Piron Brigade 1940 - 1945. [dostęp 2015-12-31]. (ang.).