Świetlik gajowy
Systematyka[1][2] | |||
Domena | eukarionty | ||
---|---|---|---|
Królestwo | rośliny | ||
Podkrólestwo | |||
Nadgromada | |||
Gromada | |||
Podgromada | |||
Nadklasa | okrytonasienne | ||
Klasa | Magnoliopsida | ||
Nadrząd | astropodobne | ||
Rząd | jasnotowce | ||
Rodzina | zarazowate | ||
Rodzaj | świetlik | ||
Gatunek | świetlik gajowy | ||
Nazwa systematyczna | |||
Euphrasia nemorosa (Pers.) Wallr. Annus Bot.: 82 (1815)[3] | |||
Synonimy | |||
| |||
| |||
|
Świetlik gajowy, świetlik zwarty (Euphrasia nemorosa (Pers.) Wallr.) – gatunek rośliny należący do rodziny zarazowatych (Orobanchaceae). Roślina pasożytnicza, zaliczana do półpasożytów, zdolna do przeprowadzania fotosyntezy. Jako gatunek rodzimy występuje w Europie, z wyjątkiem południowej części kontynentu, ponadto został zawleczony do północnej części Ameryki Północnej (Kanady i północnych stanów Stanów Zjednoczonych[3]. W Polsce rośnie w rozproszeniu na terenie całego kraju[4].
Morfologia
- Łodyga
- Do 40 cm wysokości, gałęzista, z krótkimi, licznymi międzywęźlami.
- Liście
- Jajowate lub jajowatolancetowate, ząbkowane, nagie.
- Kwiaty
- Białawe, długości 4-6 mm. Warga górna niebiesko znaczona. Warga dolna z żółtą plamą i ciemnymi prążkami. Szyjka słupka odgięta w dół[5].
- Owoce
- Torebki pokryte delikatnymi, prostymi szczecinkami.
Biologia i ekologia
Roślina jednoroczna. Rośnie na łąkach i wrzosowiskach. Kwitnie od sierpnia do października. Gatunek charakterystyczny niżowych muraw bliźniczkowych ze związku Violion caninae[6].
Zmienność
W ramach gatunku wyróżnia się dwa podgatunki[3]:
- Euphrasia nemorosa subsp. nemorosa – podgatunek nominatywny, występujący w całym zasięgu gatunku;
- Euphrasia nemorosa subsp. coerulea (Tausch) Hartl – wyodrębniany też w randze osobnego gatunku jako świetlik błękitny E. coerulea Hoppe & Fürnr.[7], występujący w krajach karpackich (Rumunia, Ukraina, Słowacja, Czechy i Polska).
Ochrona
Roślina umieszczona na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski (2006)[8], w grupie gatunków rzadkich (kategoria zagrożenia R).
Przypisy
- ↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-03-24] (ang.).
- ↑ a b c d Euphrasia nemorosa (Pers.) Wallr., [w:] Plants of the World Online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2024-01-05] .
- ↑ Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce, AdamA. Zając (red.) i inni, Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001, ISBN 83-915161-1-3, OCLC 831024957 .
- ↑ Szafer W., Kulczyński S., Pawłowski B. Rośliny polskie. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1969.
- ↑ WładysławW. Matuszkiewicz WładysławW., Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2001, ISBN 83-01-13520-4, OCLC 749271059 .
- ↑ ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 79-80, ISBN 978-83-62975-45-7 .
- ↑ Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda, Zbigniew Szeląg (red.). Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, 2006. ISBN 83-89648-38-5.
- SNL: gråøyentrøst
- BioLib: 1150967
- EoL: 592015
- FloraWeb: 2328
- GBIF: 3171964
- identyfikator iNaturalist: 118893
- IPNI: 802716-1
- ITIS: 33593
- NCBI: 243709
- identyfikator Plant List (Royal Botanic Gardens, Kew): tro-29200968
- Plants of the World: urn:lsid:ipni.org:names:60463343-2
- Tela Botanica: 26223
- identyfikator Tropicos: 29200968
- USDA PLANTS: EUNE3
- CoL: 3CRZJ