Leonard Roggeveen

Leonard Roggeveen (Schagen, 2 maart 1898 – Den Haag, 22 juni 1959) was een Nederlandse onderwijzer, schrijver en illustrator van kinder- en jeugdboeken en toneelstukken, redacteur van jeugdtijdschriften en radioprogrammamaker. Hij was een bijzonder productief schrijver met een fraaie, heldere en vaak licht humoristische schrijfstijl.

Opleiding

Na een verlengde periode op de lagere school werd hij op veertienjarige leeftijd leerling aan de Rijkskweekschool in Haarlem. Na vier jaar behaalde hij de akte en werd hij beginnend onderwijzer in 's-Gravenzande. Daar behaalde hij op zijn twintigste de hoofdakte voor onderwijzer.

Jeugdrubriek en toneel

In 's-Gravenzande begon Roggeveen een jeugdrubriek in zowel de Schager als de Westlandsche Courant.

Ook toneelspelen trok hem aan. In 1920 was hij enkele maanden lid van het gezelschap Die Ghesellen van de Spele onder leiding van Eduard Veterman. Hij speelde de rol van Floerant in het abele spel Gloriant, dat enkele keren werd opgevoerd in Leiden, Utrecht en Hilversum.

Van september 1921 tot februari 1923 was Roggeveen onderwijzer in Leiden, daarna tot zijn vervroegde pensionering in Den Haag.

Bram Vingerling

In 1925 begon hij in de Schager Courant aan een feuilleton getiteld Bram’s Uitvinding, dat in 1926 gedeeltelijk ook in de Westlandsche Courant verscheen. Daar was de titel Abrovi. Dat viel collega-onderwijzer, schrijver en samensteller van bloemlezingen voor het Lager Onderwijs F.H.N. Bloemink op en hij bracht Roggeveen in contact met uitgeverij Van Goor, toen nog in Gouda. In 1927 verscheen het feuilleton onder de titel De ongelooflijke avonturen van Bram Vingerling in boekvorm; een jaar later gevolgd door Het geheim van het oude horloge, dat in 1926 ook als feuilleton in de Schager Courant was verschenen.

Beide boeken maakten Roggeveen bekend in grote kring. Het waren opmerkelijke jongensboeken over mysterieuze zaken, het eerste over een drank die onzichtbaar maakt en het tweede over een geheimzinnige kracht. Roggeveen heeft altijd veel belangstelling gehad voor de technische vernieuwingen die elkaar in die tijd snel opvolgden.

Toneelschrijver, kinderboekenschrijver en illustrator

Na de twee jongensboeken verschenen er toneelstukken, boeken over wat hij noemde ‘het gewone jongensleven’ en boeken voor jonge kinderen.

In 1931 schreef hij De baard van Daantje. Net als bij de eerdere toneelstukken tekende Roggeveen voor Daantje zelf de plaatjes. De uitgever verwachtte er niet veel van ("welke kleine kinderen zijn er nou geïnteresseerd in de belevenissen van een oud mannetje?"^[bron?]), maar het boek werd toch een groot succes. De uitgever vroeg Roggeveen een vervolg te schrijven. In totaal verschenen tien boekjes over Daantje. Daarnaast schreef en tekende Roggeveen op verzoek van de uitgever een boekje voor nog kleinere kinderen over een kabouter, Okkie Pepernoot. Ook die serie, die uiteindelijk uit twaalf boekjes zou bestaan, werd een succes. Voor later uitgegeven boeken tekende Roggeveen ook zelf de plaatjes, zoals de Jan Jaap-serie, de Dierenserie en de Sterreboekjes. De illustraties voor de boekbanden maakte hij ook vaak zelf.

Lezingen en radioprogramma's

Naast lesgeven en schrijven hield Roggeveen lezingen; veelal over kinderboeken. Ook presenteerde hij radioprogramma's voor kinderen, zowel voor als na de Tweede Wereldoorlog. Na de oorlog was dat De Schoolbel van de AVRO, een programma van een half uur waarin hij praatte met kinderen over actuele en minder actuele zaken. Roggeveen was ook redacteur van het jeugdblad Kris Kras en Het Kind.

In 1952 werd hij vanwege hartklachten afgekeurd. Wel bleef hij boeken schrijven. Op 22 juni 1959 overleed hij in Den Haag op 61-jarige leeftijd.

Invloed

De latere schrijver Harry Mulisch werd in zijn jeugd gefascineerd door de scheikunde van Bram Vingerling.^[bron?]

Indeling van zijn werk

Roggeveen schreef verschillende soorten jeugdboeken:

schoolleesboekjes
sciencefiction
speurdersboeken
boeken over geschiedenis en taal
verhalen uit zijn jeugd
verhalen voor kleuters

Publicaties

1925

De gelaarsde kat, toneelstuk, uitgegeven bij Uytgeverye vant Ryckste, ’s-Gravenhage

1927

De ongelofelijke avonturen van Bram Vingerling
Hoe Jan Klaassen den zieken Koning beter maakte

1928

Het geheim van het oude horloge. Zelfstandig te lezen vervolg van: De ongeloofelijke avonturen van Bram Vingerling
De voetbalclub van de vierde klas, een verhaal voor jongens en meisjes
Draadlooze oogen

1929

Het prinsesje en de roode toovenaar (in 1930 herdrukt met als titel Prinses Desiree lacht niet mee)
De elektrische man
De hoogvliegers
De geschiedenis van Jantje Kwak
De wonderlijke reis van Jan Klaassen, beeldverhaal (strip), getekend door Felix Hess. Verschenen in het Algemeen Handelsblad en het Nieuwsblad van het Noorden, vervolgens door het Algemeen Handelsblad uitgegeven in boekvorm.

1930

Prinses Desiree lacht niet mee. Een tooneelsprookje in drie tafereelen (herdruk van Het prinsesje en de roode tovenaar)
Van den sneeuwman die praten kon ...!
Zeven jongens serie
- De zeven jongens van Duinoord
- De zeven jongens in de sneeuw
- De zeven jongens in de lucht

1931

Daantje serie. 1930-1947
- De baard van Daantje, 1930
- Daantje gaat schaatsenrijden, 1933
- Daantje past op het huis, 1934
- Daantje doet boodschappen, 1935
- Daantje gaat op reis, 1936
- Daantje helpt een handje, 1937
- Daantje wat doe je daar?, 1940
- Daantje groot en Daantje klein, 1940
- Daantje koopt kippen, 1942
- Wees voorzichtig, Daantje!, 1947
Het draaiorgel van meneer Doncker (in 1939 herdrukt onder de titel Op stap met Meneer Doncker)

1932

Onze vroolijke zesde klas (in 1956 herdrukt in de Zilverserie met als titel Toon en zijn vrienden)
Woudstra knapt 't op. Het groote raadsel van Den Haag

1933

Piet en Nel-serie 1933-1939
- Piet en Nel bij moeder thuis, 1933
- Piet en Nel gaan naar school, 1933
- Piet en Nel en hun vriendjes, 1933
- Piet en Nel hebben vacantie, 1933
- Piet en Nel op het ijs, 1936
- Piet en Nel gaan logeren, 1936
- Piet en Nel voor het voetlicht, 1937
- Piet en Nel stichten een club, 1937
- Piet en Nel maken een poppenkast, 1938
- Piet en Nel nemen afscheid, 1939
Een stelletje koppen (in 1937 herdrukt onder de titel: Vier koppen en een Fordje)
Nog bij moeder thuis

1934

Okkie-serie, 1934-1959
- Okkie en Klaasje, 1935
- Okkie in de kou, 1934
- Okkie en Moortje, 1934
- Okkie Pepernoot, 1934
- Okkie en zijn vriendjes, 1934
- Okkie weet raad!, 1934
- Okkie gaat verhuizen, 1940
- Okkie en de vogels, 1940
- Okkie's verrassing, 1941
- Okkie, waar zit je?, 1946
- Okkie en de rups, 1959
- Okkie kan toveren, 1959

1935

In de staart van de komeet. Een detectivegeschiedenis
Pas op, Toontje!

1936

De krant van Kees van Dam

1937

Bekende sprookjes opnieuw verteld
- Assepoester. Gebaseerd op het sprookjes van Charles Perrault
- De schone slaapster in het bos. Vert. van: La belle au bois dormant van Charles Perrault, 1697
- De gouden gans. Gebaseerd op het sprookje van Jacob en Wilhelm Grimm
- Sneeuwwitje (serie: Bekende sprookjes opnieuw verteld). Gebaseerd op het sprookje van Jacob en Wilhelm Grimm
- Hans en Grietje. Gebaseerd op het sprookje van Jacob en Wilhelm Grimm
- Roodkapje. Gebaseerd op het sprookje van Jacob en Wilhelm Grimm
- De gelaarsde kat. Gebaseerd op het sprookje van Charles Perrault
- Klein Duimpje
Jan-Jaap-serie, 1937-1952
- Hier is... Jan-Jaap!, 1937
- Jan-Jaap is jarig, 1938
- Jan-Jaap en zijn beesten!, 1939
- Jan-Jaap maakt een sneeuwpop, 1947
- Jan-Jaap heeft een trein, 1952
Wereldkampioen 2003
Vier koppen en een Fordje (herdruk van Een stelletje koppen)
Historische taferelen (met J.J. Moerman)
Uit het leven van Willem van Oranje (met J.J. Moerman) (ter gelegenheid van het huwelijk van prinses Juliana en prins Bernhard)

1939

Boer, wil jij mijn kat eens vangen? (Dierenserie)
Sambo, ga je mee?
Wie heeft er trek in een pannekoek?
1940
Op stap met meneer Doncker (herdruk van Het draaiorgel van Meneer Doncker)
De jongens van de Klaverwei

1941

Van zes uur ’s avonds tot twee uur ’s nachts (later herdrukt onder de titel: De geheimzinnige druppels, of Van zes uur 's avonds tot twee uur 's nachts in de Zilverserie)

1942

Roggeveen's dierenserie
- Jantje Kwak en zijn avonturen
- Kip, ik heb je! en andere vertellingen
- Van een kip, een eend, een hond, een kat en een tamme kraai en andere vertellingen
- Mis poes! en andere vertellingen
- Piep, zei de muis en andere vertellingen (Dierenserie)

1946

Winter op de Klaverwei

1947

Hallo, meneer de ...
De kijkdoos (Uitgegeven door de Nederlandse Spaarbankbond in het jeugdtijdschrift De Gelukscent)
De grabbelton (Uitgegeven door de Nederlandse Spaarbankbond in het jeugdtijdschrift De Gelukscent)
De rarekiek (Uitgegeven door de Nederlandse Spaarbankbond in het jeugdtijdschrift De Gelukscent)

1948

In vogelvlucht, 12 delen (met C. de Jong)
Spreken- spellen; schrijven- stellen, 11 delen (met D.G.G. van Ringelestein)
Drie letters P.T.T. (Uitgegeven door de P.T.T., met D.G.G. van Ringelestein)
Wij herdenken (openluchtspel ter gelegenheid van de inhuldiging van koningin Juliana)

1949

Het gezelschap Vierhout (een hoofdstuk is later herdrukt in de Zilverserie met als titel Een zeldzaam partijtje voetbal)
Klaasje Krikke
- Dit is Klaasje
- Goed zo, Klaasje!
- Klaasje en Dikkie
- Klaasjes verjaardag
Vlug naar het doel

1950

De broederschap van de rode haren
Taalmethode voor de lagere school (met Dr. D.G.G. van Ringelestein)
Van zingende torens en malende molens (met Dr. D.G.G. van Ringelestein) (Uitgegeven door de Nederlandse Spaarbankbond)

1951

Voorjaar op de Klaverwei

1952

Doe je mee? Een bont allerlei van verhalen, raadsels, spelletjes en nog véél meer, voor lange winteravonden en regenachtige vacantiedagen
Sta vast! (bloemlezing)
Wij doen geschiedenis A (met C. Eegdeman)

1953

Roggeveens sterreboekjes 1953-1956
- Bram Alleman, 1956
- Dikkie Doedel, 1953
- Dip en Dop, 1953
- Grietje Grubbel, 1955
- Jan Piederiet, 1956
- Lange Wannes, 1953
- Meneer Bobijn, 1953
- Piet Jan Knor, 1956
- Dikkie Doedel, 1953
- De sneeuwman, 1955
- Snip snap snor, 1956
- Ventje Vijfhaar, 1955
- Vrouw Handjegauw, 1956
De broederschap van de rode haren
Vincent van Gogh, een groot Nederlands schilder
De toverfluit (bloemlezing, met D.L.Daalder)
Wij doen geschiedenis B (met C. Eegdeman)
Wat zal ik worden? Beroepsmogelijkheden voor jongens. Een eenvoudige leidraad (met D.G.G. van Ringelestein)

1954

Over water en zo (met Dr. D.G.G. van Ringelestein) (Uitgegeven door Rijkspostspaarbank)
Het zonderlinge testament (Fantasiareeks)

1955

Appie Ammerlaan
Liesje gaat naar het ziekenhuis
De club van Kareltje (Uitgegeven door de Rijkspostspaarbank)

1956

Rembrandt
Een gezellige dag (Uitgegeven door de Rijkspostspaarbank)

1957

Een zeldzaam partijtje voetbal, of Het gezelschap Vierhout
De klok voor de spiegel. Nieuwe belevenissen van de familie Ambrosius. (Fantasiareeks). Vervolg van: Het zonderlinge testament, en wordt gevolgd door De blauwe Braziliaan
Spanning in “De Rode Leeuw” (Fantasiareeks)
De kleine Marioleine (Uitgegeven door de Rijkspostspaarbank)

1958

Een stuiver drop
De radio-detective (herdruk in Van Goor’s Zilverserie van Draadlooze oogen)
Wat zal ik worden? (met Dr. D.G.G. van Ringelestein)

1959

De blauwe Braziliaan. Verdere lotgevallen van de familie Ambrosius
Radion sprookjes
- Serie A, no. 1: Klein duimpje
- Serie A, no. 2: Hans en Grietje
- Serie A, no. 3: Doornroosje
- Serie A, no. 4: Gelukkige Hans
- Serie B, no. 5: De wolf en de zeven geitjes
- Serie B, no. 6: De haas en de egel
- Serie B, no. 7: Zwaan kleef aan
- Serie C, no. 8: Assepoester
- Serie C, no. 9: Vrouw Holle
- Serie C, no. 10: Roodkapje
Daar was eens...!. Bevat: Klein Duimpje; Hans en Grietje; Doornroosje; Gelukkige Hans; De wolf en de zeven geitjes; De haas en de egel; Zwaan kleef aan; Assepoester; Vrouw Holle; Roodkapje
Kris-kras door Den Haag

195?

De pantoffels van Teunisboer. Bevat tevens de verhalen: Het poortdeurtje; Het cadeau; Marietje en Kiekeboe; Kie-ke-boe's verdriet; In de sneeuw; Li-se-lot-je

1960

De loep
Leonard Roggeveen omnibus. Bevat: De ongelofelijke avonturen van Bram Vingerling; Voorjaar op de Klaverwei; In de staart van de komeet; Woudstra knapt 't op!