Mary Anderson
Mary Anderson | |
---|---|
Irudi gehiago | |
Bizitza | |
Jaiotza | Greene konderria, 1866ko otsailaren 19a |
Herrialdea | Ameriketako Estatu Batuak |
Heriotza | Monteagle (en) , 1953ko ekainaren 27a (87 urte) |
Hezkuntza | |
Hizkuntzak | ingelesa |
Jarduerak | |
Jarduerak | asmatzailea, ekintzailea eta real estate developer (en) |
Jasotako sariak | ikusi
|
Mary Anderson (Greene konderria, 1866ko otsailaren 19a - Monteagle, 1953ko ekainaren 27a)[1] etxebizitza sustatzaile, mahastizain eta baserritar estatubatuarra izan zen, eta haizetako-garbigailuaren sortzailea[2] ere. 1903ko azaroan Andersonek bere lehenengo patentea jaso egin zuen garbigailu automatiko bat leihoan jarrita kotxe barrutik kontrolatuta egonda, haizetako-garbigailua izendatua.
Lehenengo urteak
Greeneko konderrian jaio egin zen, Alabaman, berreraikitze garaian, 1866. urtean. Bere ahizpa eta ama alargunarekin joan ziren hirira bizitzera. 1893. urtean Fresnoko mendebaldera joan zen bizitzera.
Haizetako-garbigailuaren sorrera
Nueva Yorkera bisita bat egitera joan zenean (neguan) 1902. urtean, tranbia hartu egin zuien eta bidaian zehar konturatu egin zen gidaria gelditu behar zuela bidaia bere kristala garbitzeko, hizotza, ura eta elurra baitzuen. Eta horrez gain leihoak pixka bat irekita utzi behar zituen zailtasunak zituelako kristala garbi mantentzeko. Egun batean lehen paseoaren ondoren gailuaren oinarrizko ekorketako diagrama bat bilatu zuen. Alabamara itzuli zenean diseinugile bat kontratatu zuen diseinatzeko eskuzko gailua haizetakoa garbi mantentzeko, eta lan-modelo bat produzitzeko konpainia lokala lortu zuen. 1903an 17 urteko patente bat eskatu zuen eta eman zitzaion beira-garbigailuagatik. Bere gailua palanka bat zen, ibilgailuaren barnean goma-orri bat zegoen non kanpoaldeko haizetakoa kontrolatzen zuen. Palankari eragin liezaioke malguki-besoa mugitu ahal zedila atzerantz eta haizetakoaren bidez aurrerantz eragiteko. Antzeko gailuak lehenago egin ziren, baina Andersonena eraginkorrena izan zen.
1904. urtean, konexioa asmatu zuen hari palanka baten bitartez barnetik eragin ahal izateko, horrela gaur egungokoak bezala funtzionatuko zuten, hau da, aurrera eta atzera egingo lukete garbitzaileek haizetakoa garbi uzten. Desberdina zuten gauza bakarra zen lehengo kotxeek haize-garbitzaile bat bakarrik zutela (eta beste bat goiko atalean, ezkerrean) eta gaurkoek bi dauzkate (biak behean).
1905ean Anderson saiatu zen bere asmaketaren eskubideak enpresa kanadar baten bidez saltzen, baina honek bere eskaerari uko egin zion esanez ez zutela produktu gogoan hartuko[3]. Bere asmakizuna saltzeko borrokaren erdian Henry Ford agertu zen ,asmakizun honekiko kontaktua hartu zuena, dirudienez, Anderson-ekiko erlazioa izan gabe. Fidela bere patu berritzailerako, bere erabilgarritasuna, hasiera batean T Ford-etan haizetakoarekin probatu zuena, interpretatu zuen. Patentea 1920tan eta auto-fabrikazioaren negozioan iraungi ondoren esponentzialki hazi zen[4]. Anderson-en beira-garbigailuaren diseinua ekipamendu estandarra bihurtu zen. 1922an, Cadillac lehen auto-fabrikatzaile bihurtu zen haizetako-garbigailua ekipamendu estandar bezala hartzen.
Azken urteak
Anderson Birminghamen bizi zen, eta Fairmont apartamentuak kudeatzen jarraitu zuen bere heriotza heldu arte, 87 urterekin. Bere heriotzaren unean, Highland Presbyterian Church-en hegoko kiderik| zaharrena zen. Bere Monteagle-ko uda etxean hil zen, Teneseen. Bere hileta burutu zuen Frank A. DoktoreaK, Hego Highland-en eta Elmwood hilerrian lurperatua izan zen.
Herriko kulturan
Anderson-en beira-garbigailuaren asmaketa 17. Denboraldian, 19. Pasartean, aipatzen da: "To Have Sums Girls Just Want"telesaiean. "Los Simpson" marrazki bizidunetan aipamen bat egiten da haren inguruan Homer (senarra), Marge (emaztea) eta Bart (semea) genero berdintasunaren inguruan eztabaidatzen ari ziren bitartean:
—Marge: "Ona, emakume batek beira-garbigailua asmatu zuen ere!"
-Homer: "Oso ondo doana sexu maskulinoko beste asmakizun batekin , autoa!"
Emakume hau eta bere asmakizunaere aipatzen da "Oso Interesgarria" deituriko aldizkari batean 10. denboraldian 16. pasartean "Just the Job"-en.[5]
Artikulu hau Alabamako biografia baten zirriborroa da. Wikipedia lagun dezakezu edukia osatuz. |
Erreferentziak
- ↑ (Gaztelaniaz) «Mary Anderson, la mujer que inventó el limpiaparabrisas» Ingenia 2019-04-14 (Noiz kontsultatua: 2021-02-16).
- ↑ (Gaztelaniaz) T, R.. (2017-06-28). «La inventora del limpiaparabrisas olvidada por los libros de historia y los fabricantes» ElDiario.es (Noiz kontsultatua: 2021-02-16).
- ↑ (Ingelesez) «Mary Anderson» Encyclopedia of Alabama (Noiz kontsultatua: 2021-02-16).
- ↑ «Invent Now | Hall of Fame | Search | Inventor Profile | Mary Anderson» web.archive.org 2013-04-30 (Noiz kontsultatua: 2021-02-16).
- ↑ https://www.youtube.com/watch?v=--8bqcCJ0L4&ab_channel=QI
- i
- e
- a
- Berenice Abbott
- Concepción Aleixandre
- Randi Altschul
- Betsy Ancker-Johnson
- Beth Anderson
- Mary Anderson
- Anne Löwenstein-Wertheim-Freudenbergekoa
- Virginia Apgar
- Olatz Arbelaitz
- Ruth Arnon
- Olatz Arregi
- Margaret Atwood
- Barbara Askins
- Hertha Ayrton
- Tabitha Babbitt
- Betty Lou Bailey
- Ellene Alice Bailey
- Alice Pike Barney
- Janet Emerson Bashen
- Patricia Bath
- Ruth R. Benerito
- Miriam Benjamin
- Melitta Bentz
- Theresa Berkley
- Barbara Beskind
- Hazel Bishop
- Sara Blakely
- Helen Blanchard
- Joani Blank
- Katharine Burr Blodgett
- Bessie Blount Griffin
- Marie Boivin
- Vanna Bonta
- Sarah Boone
- Louise Brigham
- Yvonne Brill
- Marie Van Brittan Brown
- Rachel Fuller Brown
- Maria Christina Bruhn
- Mary Brush
- Mary Taylor Brush
- Maya Burhanpurkar
- Ve Elizabeth Cadie
- Herminie Cadolle
- Roxey Ann Caplin
- Leona Chalmers
- Kathy Chan
- Melanie Chartoff
- Joyce Chen
- Clara Millicent Taylor
- Inga Stephens Pratt Clark
- Edith Clarke
- Adelaide Claxton
- Eleanor Coade
- Josephine Cochrane
- Lynn Conway
- Martha Coston
- Caresse Crosby
- Rose Cumming
- Emily Cummins
- Jamie Lee Curtis
- Constance Demby
- Arantza Diaz de Ilarraza Sanchez
- Sally Dominguez
- Marion Donovan
- Emily C. Duncan
- Ellen Eglin
- Gertrude B. Elion
- Amalia Eriksson
- Judith Esser-Mittag
- Fiona Fairhurst
- Myra Juliet Farrell
- Edith M. Flanigen
- Eunice Newton Foote
- Helen Murray Free
- Ida Freund
- Pratibha Gai
- Rakel Gamito
- Melissa George
- Simone Giertz
- Barbara Gilmour
- Olga D. González-Sanabria
- Sarah E. Goode
- Bette Nesmith Graham
- Temple Grandin
- Lori Greiner
- Sarah Guppy
- Mandy Haberman
- Mary Hallock-Greenewalt
- Hanna Hammarström
- Ruth Handler
- Elise Harmon
- Martha Matilda Harper
- Diane Hart
- Elizabeth Lee Hazen
- Marti Hearst
- Ada Henry Van Pelt
- Beulah Louise Henry
- Hermodike II.a
- Inma Hernaez
- Ingeborg Hochmair
- Elizabeth Holmes
- Erna Schneider Hoover
- Grace Hopper
- Valerie Hunter Gordon
- Ida Henrietta Hyde
- Hipatia
- Arantza Illarramendi
- Shirley Ann Jackson
- Mary Lou Jepsen
- Kristina M. Johnson
- Amanda Jones
- Eldorado Jones
- Marjorie Joyner
- Anna Keichline
- Mary Beatrice Davidson Kenner
- Phyllis Margaret Tookey Kerridge
- Mary Dixon Kies
- Marie Killick
- Elizabeth Kingsley
- Anne Klein
- Margaret E. Knight
- June Kroenke
- Deepika Kurup
- Stephanie Kwolek
- Hedy Lamarr
- Elena Lazkano
- Esther Lederberg
- Cricket Lee
- Tara Lemmey
- Sonja de Lennart
- Elizabeth Ann Louisa Mackay
- Elizabeth Magie
- Misha Mahowald
- Ann Makosinski
- Annie Malone
- Joy Mangano
- Montserrat Maritxalar
- Elizabeth Holloway Marston
- Marie Marvingt
- Mary the Jewess
- Marziye Zareii
- Sybilla Righton Masters
- Melanie Mayron
- Frances McConnell-Mills
- Florence Melton
- Carolyn R. Mobley
- Elena Montenegrokoa
- Mary Sherman Morgan
- Madame C. J. Walker
- Virginia A. Myers
- Lyda D. Newman
- Maite Oronoz
- Emma Parmee
- Anna Pavlova
- Bonnie Pemberton
- Olatz Perez de Viñaspre
- Radia Perlman
- Lindsay Phillips
- Sylvia Ratnasamy
- Lucy Rogers
- Ernestine Rose
- Lorraine Rothman
- Ángela Ruiz Robles
- Txelo Ruiz Vazquez
- Omowunmi Sadik
- Veena Sahajwalla
- Patsy O'Connell Sherman
- Beatrice Shilling
- Amy B. Smith
- Karen Spärck Jones
- Stéphanie Belgikakoa
- Lina Stern
- Harriet Williams Russell Strong
- Janese Swanson
- Esther Takeuchi
- Bridget Elizabeth Talbot
- Mária Telkes
- Valerie Thomas
- Ann Tsukamoto
- Madeline Turner
- Anne Tyng
- Jeanne Villepreux-Power
- Ruth Graves Wakefield
- Mary Walton
- Sandra Welner
- Eliza Wilbur
- Nancy Farley Wood
- Rosalyn Sussman Yalow
- Dan D. Yang
- Rachel Zimmerman
- Datuak: Q17518
- Multimedia: Mary Anderson (inventor) / Q17518