A l'Església Catòlica, una encíclica és una carta oficial del papa feta pública i per la que exerceix el seu magisteri ordinari.[1] Antigament s'emprava també per a qualsevol carta que envia un bisbe, un ús que és vigent a l'Església Ortodoxa i la Comunió Anglicana. El mot prové de l'adjectiu grec ενκύκλιος, enkyklios, en llatí encyclius que significa circular, general.[2]
Dins de l'Església Catòlica Romana, una encíclica (oficialment anomenada «carta encíclica») és la segona en importància després de les Constitucions Apostòliques. Hi ha diversos tipus d'encícliques en funció dels temes que tractin: encícliques doctrinals, exhortatòries o disciplinàries. El nom de les encícliques ve donat per les primeres paraules del seu text, en la llengua en què hagi estat redactada, que és sovint el llatí.
El papa Pius XII mantenia que les encícliques podien ser infal·libles: «Ni pot afirmar-se que els ensenyaments de les encícliques no exigeixin de per si el nostre assentiment, pretextant que els Romans Pontífexs no exerceixen en elles la suprema majestat del seu magisteri. Doncs són ensenyaments del magisteri ordinari, per als quals valen també aquelles paraules: 'El que a vosaltres sent, a mi em sent.' (Lluc 10:16); i la major part de les vegades, el que es proposa i inculca a les encícliques pertany ja -per altres raons- al patrimoni de la doctrina catòlica. I si els Summes Pontífexs, a les seves constitucions, de propòsit pronuncien una sentència en matèria fins aquí disputada, és evident que, segons la intenció i voluntat dels mateixos Pontífexs, aquesta qüestió ja no es pot tenir com de lliure discussió entre els teòlegs.»[3]
Encícliques destacades
Pius IX
Quanta Cura (1861), sobre la secularització en general i la proclamació del Regne d'Itàlia del 1861 en particular.
Mater et Magistra (1961) sobre el tema del cristianisme i progrés social, la dignitat humana, i el paper de l'Estat en qüestions de salut, educació i habitatge.
Pacem in Terris (1963). Una crida a la pau, basada «en la veritat, la justícia, l'amor solidari i la llibertat, no pas en la força de les armes», la llibertat de religió i els valors democràtics.
Populorum Progressio (1967), dedicada al desenvolupament dels pobles, a la cooperació entre aquests i al problema dels països en via de desenvolupament; el desequilibri entre els països rics i pobres.
Humanae Vitae (1968) tracta la doctrina sobre la sexualitat, la procreació i la interdicció de la regulació artificial dels naixements.
Qui Pluribus • Praedecessores Nostros • Ubi Primum • Ubi Primum • Nostis Et Nobiscum • Exultavit Cor Nostrum • Nemo Certe Ignorat • Probe Noscitis Venerabiles • Inter Multiplices • Neminem Vestrum • Optime Noscitis • Apostolicae Nostrae Caritatis • Optime Noscitis • Singulari Quidem • Cum Nuper • Amantissimi Redemptoris • Cum Sancta Mater Ecclesia • Qui Nuper • Nullis Certe Verbis • Amantissimus • Quanto Conficiamur Moerore • Incredibili • Maximae Quidem • Quanta Cura • Meridionali Americae • Levate • Respicientes • Ubi Nos • Beneficia Dei • Saepe Venerabiles Fratres • Quae In Patriarchatu • Quartus Supra • Etsi Multa • Vix Dum A Nobis • Omnem Sollicitudinem • Gravibus Ecclesiae • Quod Nunquam • Graves Ac Diuturnae
Inscrutabili Dei Consilio • Quod Apostolici Muneris • Aeterni Patris • Arcanum divinae sapientia • Grande Munus • Sancta Dei Civitas • Diuturnum • Licet Multa • Etsi Nos • Auspicato Concessum • Cum Multa • Supremi Apostolatus Officio • Nobilissima Gallorum Gens • Humanum Genus • Superiore Anno • Immortale Dei • Spectata Fides • Quod Auctoritate • Iampridem • Quod Multum • Pergrata • Vi È Ben Noto • Officio Sanctissimo • Quod Anniversarius • In Plurimis • Saepe Nos • Libertas praestantissimum donum • Quam Aerumnosa • Etsi Cunctas • Exeunte Iam Anno • Magni Nobis • Quamquam Pluries • Sapientiae Christianae • Dall'alto Dell'apostolico Seggio • Catholicae Ecclesiae • In Ipso • Rerum Novarum • Pastoralis • Pastoralis Officii • Octobri Mense • Au Milieu Des Sollicitudes • Quarto Abeunte Saeculo • Magnae Dei Matris • Custodi Di Quella Fede • Inimica vis • Ad Extremas • Constanti Hungarorum • Laetitiae Sanctae • Providentissimus Deus • Praeclara Gratulationis Publicae • Litteras A Vobis • Iucunda Semper Expectatione • Orientalium Dignitas • Christi Nomen • Longinqua • Permoti Nos • Adiutricem • Insignes • Satis Cognitum • Fidentem Piumque Animum • Divinum Illud Munus • Militantis Ecclesiae • Augustissimae Virginis Mariae • Affari Vos • Caritatis Studium • Spesse Volte • Quam Religiosa • Diuturni Temporis • Quum Diuturnum • Testem Benevolentiae Nostrae • Annum Sacrum • Depuis Le Jour • Paternae • Omnibus Compertum • Tametsi Futura Prospicientibus • Graves de Communi Re • Gravissimas • Reputantiubus • Urbanitatis Veteris • In Amplissimo • Quod Votis • Mirae Caritatis • Quae Ad Nos • Fin Dal Principio • Dum Multa
E Supremi • Ad Diem Illum Laetissimum • Iucunda Sane • Acerbo Nimis • Il Fermo Proposito • Vehementer Nos • Tribus Circiter • Pieni L'animo • Gravissimo Officii Munere • Une Fois Encore • Pascendi Dominici Gregis • Communium Rerum • Editae Saepe • Notre Charge Apostolique • Iamdudum • Lacrimabili Statu • Singulari Quadam
Ad Beatissimi Apostolorum • Humani Generis Redemptionem • Quod Iam Diu • In Hac Tanta • Paterno Iam Diu • Pacem, Dei Munus Pulcherrimum • Spiritus Paraclitus • Principi Apostolorum Petro • Annus Iam Plenus • Sacra Propediem • In Praeclara Summorum • Fausto Appetente Die
Ubi Arcano Dei Consilio • Rerum Omnium Perturbationem • Studiorum Ducem • Ecclesiam Dei • Maximam Gravissimamque • Quas Primas • Rerum Ecclesiae • Rite Expiatis • Iniquis Afflictisque • Mortalium Animos • Rerum Orientalium • Divini Cultus • Mens Nostra • Divini Illius Magistri • Quinquagesimo Ante • Ad Salutem • Casti Connubii • Quadragesimo Anno • Non Abbiamo Bisogno • Nova Impendet • Caritate Christi Compulsi • Lux Veritatis • Acerba Animi • Dilectissima Nobis • Ad Catholici Sacerdotii • Vigilanti Cura • Mit Brennender Sorge • Divini Redemptoris • Nos Es Muy Conocida • Ingravescentibus Malis • Humani Generis Unitas
Ad Petri Cathedram • Sacerdotii Nostri Primordia • Grata Recordatio • Princeps Pastorum • Mater et Magistra • Aeterna Dei Sapientia • Paenitentiam Agere • Pacem in Terris